ابوالفضل گلشن تفتی
علی مراد سرافرازی
حسام الدین غلامی

سرمایه و زمان دو عامل مهم در تولید یک محصول کشاورزی هستند. یک کشاورز، میوه و سبزی را نه تنها برای مصرف خانواده خود بلکه برای عرضه به بازار نیز تولید میکند. بنابراین، کشاورز بخشی از اقتصاد بازار را تشکیل می دهد. او باید محصول خود را در بازار بفروشد، هزینه های مربوطه را بازگرداند و درنهایت از فروش محصول سود ببرد. ارزش تغذیه ای میوه ها و سبزی ها بالا است. چراکه میوه ها و سبزی ها منبع خوبی از مواد معدنی، ویتامین ها و کاروتن هستند. همچنین، دارای آنتی اکسیدان، فیبر رژیمی، ترکیبات عطری و فلاونوییدها هستند. میوه ها و سبزی ها در هنگام اتصال به گیاه مادری با مصرف اکسیژن و تولید دی اکسید کربن تنفس میکنند. تنفس محصول، انرژی لازم برای حفظ ساختمان سلول و فرآیند رسیدن (گسترش عطر و طعم و رنگ) را فراهم می کند. تنفس و تعرق پس از جدا شدن میوه ها و سبزی ها از گیاه مادری نیز ادامه پیدا میکند. در این حالت، میوه ها و سبزی ها آنچه را که در اثر تنفس و تعرق از دست میدهند، قابل جایگزینی نیست و باید از ذخیره خود استفاده کنند. هرچه میزان تنفس بیشتر باشد، منجر به از بین رفتن ارزش تغذیه ای، وزن قابل فروش، عطر و طعم ضعیف تر و درنتیجه کاهش کیفیت محصول می شود. بیشتر میوه ها و سبزی ها فسادپذیر هستند. ضایعات پس از برداشت میوه ها و سبزی ها در کشورهای درحال توسعه در هنگام جابه جایی، حمل ونقل، نگهداری و فرآوری صورت میگیرد. میانگین ضایعات میوه ها و سبزی ها در کشورهای توسعه یافته بین 2-20 درصد و در کشورهای درحال توسعه 24-40 درصد گزارش شده است. این بدین معنی است که در کشورهای درحال توسعه نظیر ایران در حدود یک چهارم تا نصف محصول تولیدی هرگز به دست مصرفکننده نمیرسد. بنابراین، کاهش ضایعات در میوه و سبزی برای تولیدکنندگان و مصرف کنندگان از اهمیت زیادی برخوردار است