محسن روستا
محسن محمدی ساعی
مجید حسینی
اکبر یعقوبفر
کریم قربانی
بهروز یاراحمدی
نصرت اله محتشمی
حسن احمدوند
امید دزفولیان

این مطالعه به منظور ارزیابی قابلیت اسانس گیاهان دارویی مورد و مرزه برای خنثی کردن اثرات مضر آفلاتوکسین در جوجه های گوشتی راس ‮‭308‬ انجام شد. در مرحله اول مقدار کافی آفلاتوکسین B1 تولید شد و در مرحله دوم تعداد ‮‭288‬ قطعه جوجه در قالب طرح کاملا تصادفی به 6 گروه آزمایشی در 4 تکرار و ‮‭12‬ قطعه در هر تکرار تقسیم شدند و جیره های آزمایشی را دریافت کردند. جوجه ها تا سن 7 روزگی خوراک معمول استفاده کردند و سپس به مدت ‮‭35‬ روز (تا سن ‮‭42‬ روزگی) جیره های آزمایشی مصرف کردند. در تمام تیمارهای حاوی اسانس مرزه یا مورد از سطح(‮‭500‬ میلی گرم در کیلوگرم خوراک) استفاده شد. همچنین در تمام تیمارهای حاوی آفلاتوکسین از سطح (‮‭0/5‬ میلی گرم در کیلوگرم خوراک) استفاده شد. جیره های آزمایشی شامل: 1) جیره بدون سم آفلاتوکسین و اسانس(شاهد منفی)، 2) جیره آلوده به سم آفلاتوکسین (شاهد مثبت)، 3) جیره بدون سم آفلاتوکسین + اسانس مرزه، 4) جیره آلوده به سم آفلاتوکسین + اسانس مرزه، 5) جیره بدون سم آفلاتوکسین + اسانس مورد، 6) جیره آلوده به سم آفلاتوکسین + اسانس مورد. در پایان دوره وزن بدن در تیمارهای مختلف تفاوت معنیصداری داشت(‮‭0/05‬‭P<). ‬به طوری که بیشترین وزن بدن در گروه فقط اسانس مرزه و کمترین آن در گروه شاهد مثبت به دست آمد. ضریب تبدیل غذایی و شاخص تولید در بین تیمارهای مختلف تفاوت معنیصداری داشت (‮‭0/05‬‭P<). ‬به طوری که بهترین ضریب تبدیل غذایی مربوط به گروه فقط اسانس مورد و بدترین ضریب تبدیل غذایی در تیمار شاهد مثبت به دست آمد. همچنین بالاترین شاخص تولید در پرندگان تغذیه شده با فقط اسانس مرزه و پایین ترین شاخص تولید در گروه شاهد مثبت مشاهده شد. در رابطه با کلسترول و تری-گلیسرید نیز تفاوت معنی داری بین تیمارهای مختلف وجود داشت (‮‭0/05‬‭P<) ‬به طوری که بالاترین مقادیر آن ها در تیمار شاهد منفی و کمترین مقدار آن در پرندگان تغذیه شده با آفلاتوکسین + اسانس مورد مشاهده شد. در مورد آنزیمصهای کبدی ‭ALT ‬و ‭ALP ‬تفاوت معنی داری بین تیمارها وجود داشت به طوری که گروه شاهد مثبت بیشترین مقادیر را داشت و کمترین مقدار ‭ALT ‬در گروه تغذیه شده با فقط اسانس مرزه و کمترین مقدار ‭ALP ‬در تیمار شاهد منفی بود. با توجه به وسیع بودن آسیب های اقتصادی ناشی از مصرف آفلاتوکسین در خوراک به صنعت طیور از طریق کاهش عملکرد و افزایش تلفات و با توجه به قابلیت اسانس مورد و مرزه در تخفیف اثرات مضر آفلاتوکسین میتوان آن ها را به عنوان کنترل کننده اثرات سو ناشی از آفلاتوکسین معرفی نمود. کلید واژه ها :جوجه گوشتی، عملکرد، آفلاتوکسین، مورد، مرزه.