مسعود لطیفیان
بهار راد
مجید امانی
جمشید حیاتی
یداله خواجه زاده

هدف از این پژوهش تکمیل پروتکل تولید قارچ ‭Beauveria bassiana ‬به روش دو فازی مایع - جامد بود. برای اصلاح محیط کشت فاز مایع با افزودن منابع ازت (آب پنیر، عصاره مخمر و عصاره لارو شب پره آرد) در سه غلظت ،‮‭20 10‬ و ‮‭30‬ میلی لیتر در لیتر و ویتامین(مولتی ویتامین) با سه غلظت ،‮‭4 2‬ و 6 میلی لیتر در لیتر بررسی شد. مرحله انکوباسیون فاز مایع با بررسی تاثیر دوره نوری (‮‭12‬/،‮‭6/18 12‬ و ‮‭18/6‬ روشنایی/تاریکی)، دور چرخش انکوباتور(،‮‭150 100‬ و ‮‭175‬ دور در دقیقه) و طول دوره انکوباسیون (،‮‭72 48‬ و ‮‭96‬ ساعت) بررسی شد. تاثیر دوره انکوباسیون فاز جامد نیز با سه زمان مختلف ،‮‭15 12‬ و ‮‭18‬ روز بررسی شد. برای مقایسه کارایی فاز مایع صفات غلظت کلامیدوسپور تولیدی، قدرت جوانه زنی کلامیدوسپور، وزن تر و وزن خشک مورد مقایسه قرار گرفتند. برای فاز جامد نیز صفات وزن تر، وزن خشک، نسبت وزن تر به خشک، رطوبت، غلظت کنیدی و قدرت جوانهصزنی کنیدی مقایسه شدند.نتایج نشان داد در محیط کشت فاز مایع استفاده از عصاره لارو شب پره آرد با غلظت ‮‭30‬ میلی لیتر در لیتر، 6 میلی لیتر در لیتر مولتی ویتامین مناسب-ترین تیمار بودهصاند. در دوره انکوباسیون فاز مایع استفاده از تیمارهای دور ‮‭150‬ دور در دقیقه، شرایط دوره نوری ‮‭18‬ ساعت روشنایی و 6 ساعت تاریکی و طول دوره انکوباسیون ‮‭72‬ ساعت مناسبصترین تیمارها بودهصاند. در فاز جامد نیز دوره انکوباسیون ‮‭15‬ روز مناسبصترین تیمار بود. به کارگیری مجموع تیمارها کارایی تولید را نسبت به شاهد ‮‭8/3‬ درصد و کارایی اقتصادی را ‮‭6/9‬ درصد افزایش داد. واژه های کلیدی: پروتکل تولید، روش دو فازی، ‭Beauveria bassiana