غلامرضا گل محمدی
مسعود امیر معافی
مهدی دسترنج

سن گندم مهم ترین آفت مزارع گندم و جو در ایران هست. حشره کش های پایروتیروییدی و ارگانوفسفره سال هاست که در مبارزه با این آفت مورداستفاده قرارمی گیرند. هدف از مطالعه حاضر تعیین مقاومت احتمالی به حشره کش های فنیتروتیون و دلتامترین در سن گندم ‭Eurygaster integriceps ‬بود. حشرات کامل از مناطق تابستان گذران ورامین و گنبد جمع آوری شدند. زیست سنجی ها با استفاده از روش قطره گذاری در سطح شکمی سن های بالغ تابستان گذران انجام شد. گروه شاهد فقط با استون تیمار شدند. حشرات پس از تیمار در شرایط آزمایشگاهی با دمای‮‭24‬ درجه سلسیوس و رطوبت نسبی ‮‭60 5‬ درصد نگه داری شدند و ‮‭24‬ ساعت بعد مرگ ومیر آن ها ثبت شد. بنابر نتایج، مقادیر ‭LD‬‮‭50‬ فنیتروتیون برای حشرات نر و ماده جمعیت گنبد به ترتیب برابر ‮‭26/2‬ و‮‭26/8‬میکروگرم به ازای حشره برآورد شد. این مقادیر برای جمعیت ورامین به ترتیب ‮‭135‬ و ‮‭157/11‬ بودند. مقادیر ‭LD‬‮‭50‬ حشره کش دلتامترین در جمعیت گنبد برای حشرات نر و ماده به ترتیب ‮‭0/025‬ و ‮‭0/158‬ میکروگرم به ازای حشره بود، درحالی که برای جمعیت ورامین این مقادیر به ترتیب ‮‭0/47‬ و ‮‭1/75‬ برای حشرات کامل نر و ماده برآورد گردید. با توجه به نتایج ذکرشده، حساسیت دو جمعیت مورد بررسی به دلتامترین بسیار بالاتر بود. نسبت مقاومت جمعیت ورامین نسبت به گنبد برای دلتامترین در نرها ‮‭11‬ و در مادها ‮‭18‬ برابر و در مورد فنیتروتیون بترتیب ‮‭5/2‬ و ‮‭5/8‬ برابر برآورد گردید. .این نسبت برای حشره کش فنیتروتیون در جمعیت ورامین نسبت به گنبد در نر و ماده به ترتیب ‮‭5/1‬ و ‮‭5/9‬ بود. به طور کلی علی رغم حساسیت بالاتر جمعیتها به حشره کش دلتامترین، میزان مقاومت نسبی به دلتامترین بیشتر از فنیتروتیون می باشد. کلمات کلیدی: فنیتروتیون، دلتامترین، مقاومت، سن گندم