ابراهیم لشکربلوکی
علیرضا مدیررحمتی
محمدجعفر فارسی
بیت ا امان زاده
رفعت ا قاسمی
احسان کهنه
فرهاد اسدی
عبدا موسوی

نیاز رو به رشد مصرف سرانه چوب و محدودیت در راندمان تولیدچوب جنگلها توجه به گونه های تند رشد را از اهمیت ویژه ای برخوردار نموده است. از میان درختان، صنوبرها به دلیل راندمان تولید چوب بیشتر، زود بازده ترین گونه درختی شناخته شده ای هستند که امروزه در سطح وسیع در زراعت چوب از آنها بهره گرفته می شود. درختان صنوبر به دلیل دوپایه بودن و قابلیت آمیزش پذیری فراوان دارای پتانسیل دو رگه شدن خوبی هستند که سبب می گردد ارقام مختلف که نتیجه آمیزش طبیعی همگونه ای‭Intraspecies) (‬و غیر همگونه ای‭Interspecies ) (‬می باشند به وجود آید. دو رگه های طبیعی گاهی توان تولید چوب آنها از والدین خویش بیشتر است که بنام پدیده هتروزیس شناخته شده اند. این پدیده، ایجاد دورگه های قوی و برتر صنوبرهاست که از نتیجه آمیزش آنها بدست می آید. از مهمترین خصوصیات این هیبرید ها علاوه بر رشد سریع و تنه صاف و سیلندریک، برخورداری از نرمش اکولوژیک و مقاومت چشمگیر در مقابل آفات و امراض می باشند. این خصوصیات درنسلهای بعدی منتقل شده بطوری که علاوه بر سازگاری بهتر می توان خصوصیات برجسته را از طریق ازدیاد غیر جنسی در آنها تقویت نموده و تثبیت کرد. چهار سال پیاپی از ارقام صنوبر که در حاشیه رودخانه سپید رود روییده اند، از پایه های قوی و نخبه آنهاکه دارای رشد طولی و قطری بیشتری نسبت به سایرین بوده اند، قلمه تهیه گردید. قلمه ها در نهالستانی که برای همین منظور آماده گردیده بود،کاشته شدند. از پایه مادری کلن ‮‭69/55‬‭.P.d ‬در زمان رسیدن بذور و باز شدن کپسول های آن بذری گیری انجام گردید. بذور پس از رویاندن در شاسی گلخانه کاشته شدند. نتایج این پژوهش معرفی ‮‭17‬ کلن هیبرید طبیعی با دو منشا قلمه و بذر بوده است. کلن های منتخب در مقایسه با رشد کلن شاهد ‮‭69/55‬‭.P.d ‬برخی دارای شاخصه های برتر بوده اند نیز انتخاب گردیدند.کلن های برتربرای رشد قطری کلن های هیبرید ‭: P.x.‬‮‭1.87‬‭.S‬، ‭.d.‬‮‭69‬/،‮‭55‬ ‭P.x.‬‮‭3.89‬‭.C‬، ‭P.x.‬‮‭4.88‬‭.C‬، ‭P.x.‬‮‭5.88‬‭.C ‬به ترتیب‮‭2/13‬ ، ‮‭84‬/،‮‭77 1‬/،‮‭1/73 1‬ و ‮‭1/69‬ سانتیمتر و کلن های برتر رشد ارتفاعی نیز ‮‭69/55‬‭.P.x.‬‮‭1.88‬‭.S‬، ‭P.x.‬‮‭3.89‬‭.C‬، ‭P.d ‬به ترتیب ‮‭58‬/،‮‭3/48 3‬ و‮‭3/44‬ متر بوده اند. واژگان کلیدی: کلکسیون، سلکسیون، هیبرید طبیعی، سپیدرود، صنوبر