علی اشرف جعفری
محمد اکبرزاده
حسن قلیچ نیا
هوشنگ رئیسیان

طرح جمع آوری، شناسایی، ارزیابی وحفاظت بذر گیاهان دارویی استان مازندران به منظور تکمیل و تقویت بانک ژن گیاهی(فاز دوم) از سال ‮‭1388‬ تا ‮‭1391‬ به مدت چهار سال درمناطق مختلف استان مازندران اجرا گردید. برای جمع آوری بذر گیاهان دارویی، مناطق مختلف استان به حوزه های کاری متفاوتی تقسیم و هر سال در یکی از این مناطق در موعد مقرر کار جمع آوری بذر صورت گرفت. برخی اطلاعات از قبیل نام علمی گونه، محل جمع آوری، تاریخ جمع آوری، ویژگیهای رویشگاهی از قبیل شیب، جهت جغرافیایی، ارتفاع از سطح دریا، اقلیم، متوسط درجه حرارت و بارندگی سالانه، ویژگیهای خاک، تیپ گیاهی و گونه های همراه بر اساس فرم اطلاعات جمع آوری نمونه بذر ثبت شدند. در طی مدت زمان اجرای طرح تعداد ‮‭412‬ نمونه (اکسشن) بذر از ‮‭182‬گونه، ‮‭139‬ جنس و ‮‭53‬ تیره جمع آوری گردید. نتایج حاصل موید این است که بذور گیاهان جمع آوری شده ازخانواده های گیاهی مختلف بوده بطوری که خانواده های : نعناییان ‭(Lamiaceae ) ‬دارای ‮‭14‬جنس، ‮‭29‬گونه و ‮‭64‬ نمونه ، گل سرخ ‭(Rosaceae (‬دارای ‮‭11‬ جنس، ‮‭18‬گونه و‮‭56‬ نمونه ، خانواده مرکبان ‭(Asteraceae ) ‬دارای ‮‭13‬ جنس ، ‮‭17‬ گونه و‮‭45‬ نمونه ، خانواده کرفس ‭(Apiaceae) ‬دارای 8 جنس ، 8 گونه و‮‭35‬ نمونه ، خانواده سیب زمینی‭(Solanaceae ) ‬دارای 9 جنس ، ‮‭11‬ گونه و‮‭31‬ نمونه ، خانواده باقلا ‭(Fabaceae) ‬دارای 5 جنس ، 7 گونه و‮‭13‬ نمونه ، خانواده علف هفت بند ‭(Polygonaceae) ‬دارای 2 جنس ، 2 گونه و‮‭10‬ نمونه ، خانواده مورد ‭(Myrtaceae) ‬دارای 4 جنس ، 5 گونه و9 نمونه ، خانواده پنیرک ‭(Malvaceae) ‬دارای 3 جنس ، 5 گونه و9 نمونه ، خانواده علف راعی ‭(Hypericaceae ) ‬دارای 1 جنس، 3 گونه و9 نمونه ، خانواده بارهنگ ‭(Plantaginaceae) ‬دارای 1 جنس ، 3 گونه و7 نمونه ، خانواده فرفیون ‭(Euphorbiaceae) ‬دارای 1 جنس ، 1 گونه و7 نمونه به ترتیب به لحاظ تعداد گونه های جمع آوری شده بیشترین گونه ها رابه خود اختصاص داده اند. همچنین بیشترین نمونه گونه های جمع آوری شده مربوط به جنس های ‭Ricinus ‬، ‭Hypericum ‬،‭Plantago ‬، ‭Juniperus‬،، ‭Euphorbia‬،‭Teucrium ‬، ‭Salvia ‬، ‭Berberis ‬،‭Rhamnus ‬،‭Olea ‬،‭Solanum ‬، ‭Rumex‬، ‭Crataegus‬، ‭ia‬،‭Artemiss ‬،‭Glycyrrhiza ‬می باشند .گونه های دارویی ‭Stachys lavandulifolia‬،‭Thymus spp‬،‭Teucrium polium‬،‭Stachys spp. ‬، ‭Astragalus gossypinus ‬،‭Glycyrrhiza glabra ‬،‭Achillea millefolium‬، ‭Tanacetum polycephallum‬،‭Urtica dioica ‬،‭Hypericum perforatum ‬،‭Rumex spp ‬،‭Artemissia spp..Salvia spp.‬،‭Cichorium intybus ‬گیاهانی هستند که به وفور در مناطق مختلف استان مشاهده می گردند. واژه های کلیدی : بذورگیاهان دارویی ، بانک ژن ، ژرم پلاسم ، مازندران .