رجب چوکان
افشار استخر
شراره فارغی
غلامرضا افشارمنش
محمد برزگری

عداد ‮‭32‬ ترکیب جدید تولیدی بهمراه 4 هیبرید شاهد(دو رقم تجارتی و دو رقم امید بخش) جمعا ‮‭36‬ هیبرید، در 5 منطقه مختلف (کرج - صفی آباد دزفول- زرقان شیراز- کرمانشاه- جیرفت) هر یک در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال ‮‭1391‬ مورد بررسی قرار گرفتند. در طول فصل زراعی، مراحل مختلف رشد و نمو ثبت گردیده و ضمن بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دانه و مراحل فنولوژیکی، تجزیه واریانس پایداری برای شناسایی مقدماتی هیبریدهای پایدار از نظر عملکرد دانه انجام و در نهایت بر اساس عملکرد، پایداری و رسیدن بموقع هیبریدهای مناسب برای آزمایشات پیشرفته تر در چند سال و مکان انتخاب شدند. مقایسه میانگین عملکرد دانه و درصد رطوبت دانه در زمان برداشت بررسی هیبریدها مختلف نشان داد که بالاترین میانگین عملکرد دانه با ‮‭370‬/،‮‭11/310 11‬ و ‮‭10/840‬ تن در هکتار به ترتیب به هیبریدهای شماره 9 (‮‭2-2-1-3-3-1-1-1‬‭/K‬‮‭47‬ا‮‭2-2-1-2-1-1-1-1‬‭/K‬‮‭18‬) ، ‮‭11‬ ‭(K‬‮‭47‬اK‮‭18‬) و ‮‭18‬(‮‭2-2-1-3-3-1-1-1‬‭/K‬‮‭47‬اK‮‭19‬) تعلق دارد. کمترین درصد رطوبت دانه به هیبرید شماره ‮‭20‬ ‭(K‬‮‭1-1-1-2-21-2-2/47‬ ‭ K‬‮‭19‬) تعلق دارد که در اکثر مناطق از نظر عملکرد دانه نیز رقابت قابل قبولی را با هیبرید شاهد دارد. این هیبرید در منطقه دزفول، شیراز %3 کاهش رطوبت نسبت به هیبرید شاهد نشان داد که از نظر کشت دوم در مناطق دزفول و جیرفت و کشت تاخیری (نیمه دو م خرداد) شیراز بسیار حایز اهمیت است. هیبرید شماره ‮‭18‬ (‮‭2-2-1-3-3-1-1-1‬‭/K‬‮‭47‬اK‮‭19‬) پر محصول ترین هیبرید در کشت دو م مناطق دزفول و جیرفت می باشند و تا %3 کاهش رطوبت دانه بعد از رسیدن فیزیولوژیک نسبت به هیبرید شاهد دارد. هیبرید شماره ‮‭13‬ ‭(K‬‮‭166‬BاK‮‭18‬) به عنوان تنها هیبرید امید بخش از نظر فرم دانه که فلینت متمایل به دندان اسبی‭(Semi-flint) ‬است از نظر مصرف در صنایع غذایی می تواند مطرح باشد. این هیبرید با میانگین ‮‭10/300‬ تن در هکتار، در رده پنجم از نظر عملکرد دانه در بین هیبریدهای مورد بررسی قرار دارد که علیرغم اندک افزایش تولید، تفاوت معنی داری نیز نسبت به هیبرید شاهد ( با ‮‭10/010‬ تن در هکتار) نشان نمی دهد. در تجزیه پایداری بر اساس شاخص برتری‭(Pi)‬، هیبریدهای پر محصول شماره 9 و ‮‭11‬ از مناسب ترین هیبریدها بودند. واژه های کلیدی: ذرت- عملکرد دانه- رطوبت دانه پایداری- هیبرید