محمدرضا اوراضی زاده
محمدرضا جهاداکبر
مهدی حسنی
پرویز مهدیخانی
کیوان فتوحی
جهانشاه بساطی
مجید محرم زاده
سعید واحدی
محمدرضا فتحی
محمد عبدالهیان نوقابی
سعید صادق زاده حمایتی
عبدالرضا کرمانی
خدامیرزا فرهمند
رمضانی گنجه ای
محمدرضا مالکی

به منظور اطلاع از خصوصیات کمی و کیفی ارقام تجارتی منوژرم و مولتی ژرم چغندرقند تولید داخل و ارقام هیبرید جدید در دست معرفی ، این تحقیق در سال زراعی ‮‭1390‬ در هفت منطقه کشور با آب و هوای متفاوت به صورت دو آزمایش منوژرم و مولتی ژرم در مناطق میاندوآب، اصفهان، کرمانشاه، همدان، مغان، مشکین شهر و خوی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. پس از برداشت تجزیه واریانس ساده هر دو آزمایش منوژرم و مولتی ژرم برای هر منطقه انجام شد و بر اساس آزمون بارتلت تجزیه مرکب به دلیل عدم یکنواختی واریانس ها امکان پذیر نشد. بر اساس نتایج بدست آمده در آزمایش منوژرم بین ارقام از نظر عملکرد شکر سفید در مناطق اصفهان، مشکین شهر و خوی اختلاف معنی دار مشاهده نشد. با این حال هیبرید (‮‭7112‬*‮‭88239‬‭*(SB‬‮‭36‬ در اصفهان، ارقام بریجیتا و ‮‭005‬ ‭SBSI ‬در مشکین شهر و هیبرید (‮‭7112‬*‮‭88239‬‭*(SB‬‮‭36‬ در خوی بیشترین عملکرد شکر را به خود اختصاص دادند. اما بین ارقام از نظر عملکرد شکر سفید در مناطق کرمانشاه و مغان اختلاف معنی دار وجود داشت و به ترتیب برتری با رقم بریجیتا و هیبرید(‮‭7112‬*‮‭88239‬‭*(SB‬‮‭36‬ بود. نتایج آزمایش مقایسه ارقام و هیبرید های جدید مولتی ژرم نشان داد که بین ارقام مولتی ژرم از نظر عملکرد شکر سفید فقط در منطقه مشکین اختلاف معنی دار وجود دارد و در بقیه مناطق اختلاف آماری مشاهده نشد. در اصفهان، کرمانشاه و خوی بیشترین شکر تولیدی به ترتیب به ارقام ‮‭013‬ ‭SBSI ‬‮‭014‬ ، ‭SBSI ‬و ‮‭015‬ ‭SBSI ‬تعلق داشت. در مشکین شهر بیشترین مقدار شکر در رقم شاهد ارس ‮‭101‬ و (‮‭27.3.276‬‭*SB‬‮‭36‬‭)* B‬‮‭8662‬ مشاهده شد. نتایج نشان داد که بین مناطق از لحاظ کلیه صفات کمی و کیفی ارقام و هیبرید های جدید منوژرم تفاوت وجود دارد. بر اساس نتایج، خوی بیشترین شکر تولیدی را داشت. همچنین بین میانگین ارقام و هیبرید های جدید منوژرم مورد بررسی در پنج منطقه مشاهده شد که رقم بریجیتا و هیبرید (‮‭7112‬*‮‭88239‬‭*(SB‬‮‭36‬ با بیشترین عملکرد شکر سفید نسبت به سایر ارقام برتر بود. نتایج آزمایش مولتی ژرم نیز نشان داد که بیشترین شکر تولیدی به مناطق خوی و کرمانشاه تعلق دارد و میانگین عملکرد شکر سفید ارقام ‮‭015‬ ‭SBSI ‬و ‮‭014‬ ‭SBSI ‬نسبت به سایر ارقام و هیبرید های جدید در چهار منطقه برتر بود.