علی احسانی
ناصر باغستانی میبدی
محمد تقی زارع

مراتع از گونه های گیاهی مختلفی تشکیل شده است که هر یک از آن ها دارای فنولوژی خاص خود می باشند.. میزان رطوبت خاک مرتع نیز در زمان های مختلف تغییر می یا بد. بدون شناخت این خصوصیات مهم، تعیین فصل چرا در مرتع مقدور نمیباشد. در این راستا برررسی مراحل فنولوژیکی 6 گونه گیاهی ‭Stipa barbata‬، ‭Artemisia sieberi‬، ، ‭Stipa caucasica ‬، ‭Eurotia ceratoides ‬، ‭Stachys inflata ‬، ‭Iris songarica ‬در مراتع استپی ندوشن یزد طی دوره 4 ساله (‮‭1389-1386‬) مد نظر قرار گرفت. در آغاز اجرای طرح درون قرق سایت تحت مطالعه برای هر گونه گیاهی ‮‭10‬ پایه مشخص گردید. اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی هر گونه در مقاطع زمانی ‮‭15‬ روزه در مرحله رویشی و 7 روزه در مرحله زایشی اندازهگیری شد. رطوبت خاک به صورت ظاهری ارزیابی شد. برای تعیین این مهم از ابتدای فصل رویش به فاصله زمانی ‮‭15 -7‬ روز یکبار از عرصه بازدید به عمل آمد و وضعیت خاک آن تعیین گردید. بر اساس نتایج حاصله، دو گونه ‭Stachys inflata ‬و ‭Stipa barbata ‬جز اولین گیاهانی هستند که رشد خود را در دهه سوم بهمن ماه در منطقه آغاز می نمایند. سه گونه ‭Eurotia ceratoidos ‬، ‭Stipa caucasica‬، ‭Artemisia sieberi ‬در مرحله بعد مصادف با دهه او ل اسفندماه و آخرین گونه ‭Iris songarica ‬میباشد که در دهه دوم اسفندماه شروع به رشد میکنند. حداکثر تفاوت در تاریخ آغاز رشد در گیاهان مطالعه شده حدود ‮‭20‬روز می باشد. دراین گزارش زمان گل دهی، بذر دهی وخزان گیاهان تحت بررسی دردوره 4 ساله مذکور اعلام شده است. به منظور بهره گیری بهینه از علوفه های یکساله، آغاز فصل چرا در ترسالی ها مقارن دهه اول فروردین ماه و در خشکسالی ها که گیاهان یکساله در عرصه حضور ندارند ، زمان ورود دام در اواخر اردبیهشت ماه پیشنهاد می گردد. مصادف با زمان بروز بارندگی پاییزه خروج دام از مرتع الزامی است. واژه های کلیدی آمادگی مرتع، زمان ورود دام ، زمان خروج ، فنولوژی، ‭Stipa barbata‬، ‭Artemisia sieberi‬، ، ‭Stipa caucasica Eurotia ceratoides ‬، ‭Stachys inflata ‬، ‭Iris songarica‬، استپ، یزد..