علی احسانی
رسول میراخورلی
محمد فیاض
ابوالفضل نجاتیان

هر یک از گیاهان موجود در مراتع دارای مراحل رویشی و زایشی متفاوتی می باشند و در زمان خاصی از دوره رویش آماده چرا بوده و در زمان خاص نیز باید چرای آن قطع شود. خاک مرتع نیز در زمانهای معین آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. در این تحقیق برای تشخیص آمادگی مرتع برای ورود دام، فنولوژی گیاهان سایت جاشلوبار (مراتع نیمه استپی شمال سمنان ) بمدت 5 سال( ‮‭1385-1389‬ ) بررسی گردید. نتایج حاصله نشان داد شروع جوانه زنی گراس ها در فروردین وفورب ها در اردیبهشت ماه ثبت گردید. اکثرفورب هادراوایل خرداد و گراس ها نیزدر اواسط همین ماه به گل رفتند. گراس ها در اوایل مرداد به خواب موقت رفته وشروع رشد پاییزه اکثرآنها دراواسط شهریور ثبت گردید. همچنین مشخص شد که بین 7 گونه مرتعی از نظر مراحل فنولوژی در سال های مورد بررسی تفاوت وجود دارد. با توجه به بررسی های هواشناسی، رطوبت خاک منطقه و فنولوژی، ورود دام به مرتع اواخر اردیبهشت تعیین می گردد. زمان مناسب خروج دام از مرتع با توجه به ارزیابی در صد بهره برداری شده از گونه های اصلی مرتع و مقایسه آن با حد بهره برداری مجاز، زمانی است که ‮‭50‬ درصد اکثر این گونه ها مورد تعلیف دام قرار گرفتند، با این تفاسیر بهترین زمان خروج دام از مرتع اواخر شهریور ماه می باشد. واژه های کلیدی: سمنان، دوره رویش، فنولوژی، آمادگی مرتع، ورود دام به مرتع، خروج دام از مرتع