بررسی تغییرات فصلی تولید و مصرف گیاهان مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (یزد - ندوشن)
عنوان مقاله: بررسی تغییرات فصلی تولید و مصرف گیاهان مرتعی در مراتع نمونه پنج منطقه رویشی ایران (یزد - ندوشن)
شناسه ملی مقاله: R-1093531
منتشر شده در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در سال 1390
شناسه ملی مقاله: R-1093531
منتشر شده در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی در سال 1390
مشخصات نویسندگان مقاله:
مهدی فرحپور
ناصر باغستانی میبدی
محمدتقی زارع
خلاصه مقاله:
مهدی فرحپور
ناصر باغستانی میبدی
محمدتقی زارع
آگاهی از چگونگی تغییرات تولید علوفه و میزان مصرف در مدیریت رویشگاههای مرتعی امری ضروری بحساب می آید. به همین منظور در این بررسی میزان تولید و مصرف هفت گونه گیاهی چند ساله مهم به تفکیک، و مجموع گیاهان یکساله با هم در هر ماه طی 6 ماه فروردین لغایت شهریور در دوره 4 ساله (1389 -1386) در سایت مرتعی ندوشن استان یزد مورد بررسی قرار گرفت. قبل از ورود دام به مرتع دو محدوده نسبتا مشابه یکی در قطعه تحت چرا و دیگری در قطعه مصون از چرا انتخاب گردید. برای هر گونه، تعداد 5 پایه جهت هریک از مراحل اندازه گیری در محدوده های مذکور مشخص گردید. با گذشت یک ماه 5 پایه متعلق به مرحله اول قطع و توزین و این روند با فاصله ماهیانه تا شهریورماه ادامه یافته است. نتایج نشان داد که میزان تولید علوفه کل گیاهان سال مساعد 1386 در مقایسه با سال معمول 1388 حدود 2/2 برابر افزایش یافته است. با بروز خشکسالی شدید در سال 1387 میزان این تغییرات به 8/5 برابر رسید. میزان تولید سال 1388 را می توان در تعیین ظرفیت درازمدت سایت مورد مطالعه منظور داشت که مقدار آن برابر 317/4 کیلوگرم در هکتار می باشد. سه گونه Artemisia sieberi Stipa barbata و Iris songarica گونه های پر تولید مرتع بودند. عمده رویش سالیانه گیاهان در سال های مورد مطالعه تا پایان خرداد حاصل شد. با بروز ترسالی اوج رشد گونه های Artemisia sieberi ، Eurotia ceratoides و Scariola orientalis تا پایان تیرماه بتعویق افتاد. بطور متوسط بیشترین مقدار علوفه مرتع در فروردین ماه (53/8 درصد)، حدود یک سوم آن در اردیبهشت ماه (32/3 درصد) و 11/5 درصد در خرداد ماه تولید شد. تیرماه سهم ناچیزی در تولید مرتع داشت. بطور متوسط حدود 53 درصد از علوفه مرتع مورد استفاده دام قرار گرفت که در سالهای مختلف از 37 تا 70 درصد نوسان داشت. سهم ماههای فصل چرا از علوفه مصرف شده متفاوت بود. این نسبت در خرداد و تیر بیشترین (حدود 20 تا 21 درصد)، در مرداد و شهریور کمترین مقدار بود (حدود 13تا 14درصد). درصد بهره برداری انجام شده از گونه های گیاهی در سال ها و ماه های مختلف در طول فصل چرای مورد مطالعه متفاوت بوده است. به غیر از مجموع گیاهان یکساله و گونه گندمیStipa caucasica، بقیه گونه های گیاهی در دو سال مساعد 1386 و بسیار خشک 1387 کمتر از 50 درصد مورد استفاده قرار گرفته اند. با اینحال در این دو سال و دیگر سال های مورد مطالعه، شدت چرا بر روی گونه گندمی Stipa caucasica زیاد و از جمله دلایل حضور اندک و تغییر شکل یافته آن در سایت تحت چرای منطقه مورد مطالعه محسوب می شود. واژه های کلیدی تولید کل، تولید قابل استفاده، علوفه مصرفی، Stipa barbata، Artemisia sieberi، ، Stipa caucasica Eurotia ceratoides، Stachys inflata، Iris songarica، استپ، یزد.
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1093531/