جهانفر دانشیان

لحاظ جهت ارزیابی ارقام امیدبخش آزاد گرده افشان آفتابگردان و شناسایی تراکم گیاهی مناسب برای دستیابی به عملکرد مطلوب آزمایشاتی ردر کرج در سالهای ‮‭1388‬ و ‮‭1389‬ به صورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی اجراشد. سه هیبرید یوروفلور، فرخ و ‮‭81-90‬ در چهارتراکم ،6 ،‮‭10 8‬ و ‮‭12‬ گیاه در متر مربع مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بدست آمده از بررسی انجام شده نشان داد که اثر سال بر صفات مورد بررسی معنی دار بود. در کلیه صفات ارزیابی شده به جز وزن هزار دانه تحت تاثیر تیماررقم قرار گرفتنند. رقم فرخ از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود که با هیبرید ‮‭81-90‬ در گروه آماری مشابهی قرار گرفتند. رقم سور از کمترین عملکرد دانه برخوردار بود. با توجه به اینکه وزن هزار دانه تیمارهای مورد بررسی تقریبا مشابه بود، بنابراین علت تفاوت عملکرد به دلیل بالا بودن قابل توجه تعداد دانه در واحد سطح در هیبریدهای مورد بررسی بود. اثر تراکم گیاهی نیز بر کلیه صفات به جز قطر پوکی، شاخص برداشت، تلاش زادآوری و درصد روغن دانه معنی دار بود. با افزایش تراکم از قطر طبق کاسته گردید، اما با توجه به عدم تغییر قابل توجه در قطر پوکی وسط طبق تعداد دانه در واحد سطح به طور قابل توجهی افزایش یافت. وزن هزار دانه با افزایش تراکم کاهش قابل توجهی یافت. با این وجود بیشترین عملکرد دانه با ‮‭3794‬ کیلوگرم در هکتار از تراکم ‮‭12‬ گیاه در متر مربع بدست آمد. از نظر عملکرد روغن نیز نتیجه مشابهی بدست آمد. ارزیابی اثر متقابل رقم و تراکم گیاهی در واحد سطح و اثر متقابل سه گانه تیمارهای مورد بررسی نشان دادد که اختلاف معنی داری در هیچ یک از صفات مورد بررسی وجود نداشت بنابراین پاسخ کلیه ارقام به تغییر تراکم در دو سال ارزیابی مشابه بود. کلمات کلیدی: صفات مورفولوژیک، اجزای عملکرد دانه، تلاش زادآوری، درصد روغن دانه،