امیر محمدی بوینی - دانشجوی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت اصفهان
مالک حسن پور - دانشجوی گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت ایران و مدیر شرکت ضام

یکی از تکنولوژی های مدرن و پیشرفته امروزی نانو تکنولوژی و استفاده از ذرات نانو با ابعاد کوچکتر از 100 نانومتر می باشد که در جوامع توسعه یافته کاربرد فراوانی در صنعت، پزشکی، درمان و حتی محیط زیست دارد. ولی با همه این مزایا معایبی نیز دارد که خصوصا برای سلامتی انسان می تواند خطرناک باشد آزمایشاتی که توسط محققین با شش نوع ماده نانو متری روی موشها انجام گرفته حاکی از آن است که اثرات سوء این ذرات بصورت جلوگیری از تولید آنزیم در بدن، تولید رادیکالهای آزاد در واکنشهای شیمیائی، فشار به مغز و مسمومیت می باشد که در طی 90 روز باعث مرگ این موشها شده است. مطالعات بعدی نشان می دهد اگر این ذرات به پروتئین های بدن بچسبند سیستم ایمنی بدن به عنوان مهاجم آنها را تشخیص داده و به پروتئین های خود حمله کرده که سرانجام منجر به مرگ می شود. محققان علت مسمومیت را 1- عمل اندوسیتوز که محرک برای آغاز واکنش است ، 2- نفوذ در داخل غشاء، که این حالت برای ذرات آبدوست رخ می دهد و 3- کانالهای عبوری که در مورد ذرات کوچک صادق است می دانند . همچنین میزان سمیت بستگی به 1- اندازه سطحی که با اُرگان در تماس است2- واکنش پذیری شیمیائی سطح، بخصوص قابلیت آن در شرکت در واکنشهای تولید رادیکال آزاد 3- اندازه فیزیکی ذره و نیز حلالیت آن در ذرات حل شده دارد که هر چه سایز ذرات کوچکتر باشد میزان سمیت بیشتر خواهد بود . لذا کنترل این ذرات خصوصا در محیطهای صنعتی و تحقیقاتی ضروری به نظر می رسد و کاربرد و تولید ذرات نانو به لحاظ خطرات بهداشتی مستلزم تحقیقات بیشتر و حفاظت مناسب می باشد. هدف از این مطالعه مروری، بررسی اثرات و خطرات نانو تکنولوژی در محیط زیست بر روی انسان از طریق جمع آوری اطلاعات متخصصین مربوطه بوده است.

نانوتکنولوژی، ذرات نانو، خطرات بهداشتی، مسمومیت