زیبا برقی ایرانی - استادیار دانشگاه پیام نور، واحد تهران جنوب
نسرین دیناروند - کارشناسی ارشد ، روانشناسی عمومی، دانشگاه پیام نور، واحد تهران جنوب

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی فراشناخت درمانی و معنویت درمانی بر درماندگی آموخته شده، احساس تنهایی و اضطراب مرگ سالمندان دارای اختلال حرکتی بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی، با طرح پیش آزمون، پس آزمون با گروه گواه و دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل تمامی سالمندان 75-60 ساله دارای اختلال حرکتی بود. از میان جامعه آماری فوق به روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب و با جایگزینی تصادفی در گروه های آزمایش ( 10 نفر گروه معنویت درمانی و 10 نفر گروه فراشناخت درمانی) و گواه ( 10 نفر) قرار گرفتند و به پرسشنامه های سبک های اسنادی QSA ، سنجش احساس تنهایی و اضطراب مرگ SQS پاسخ دادند. گروه گواه در انتظار ماند و معنویت درمانی و فراشناخت درمانی برای گروه های آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای به اجرا گذاشته شدند. داده های پژوهش با استفاده از روش های آمار توصیفی و آزمون آماری تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بنفرونی تحلیل گردیدند. نتایج بیانگر آن است که بین دو مداخله فراشناخت درمانی و معنویت درمانی در بهبود احساس تنهایی سالمندان بیشتر در مرحله پیگیری تفاوت معنادار وجود دارد p‹0/01 در نتیجه می توان گفت که مداخله مبتنی بر معنویت درمانی در کاهش احساس تنهایی سالمندان دارای اختلال حرکتی نسبت به مداخله فراشناخت درمانی تاثیر بیشتری دارد p‹0/05 در نتیجه می توان گفت بین معنویت درمانی و فراشناخت درمانی در درماندگی آموخته شده، اضطراب مرگ و احساس تنهایی در سالمندان دارای اختلال حرکتی تفاوت معنادار وجود دارد. باید گفت مداخله مبتنی بر معنویت درمانی نسبت به مداخله فراشناخت درمانی با گذشت زمان تاثیر بیشتری دارد.

فراشناخت درمانی، معنویت درمانی، درماندگی آموخته شده، احساس تنهایی، اضطراب مرگ