صدیقه شیرمحمد - کارشناس بهداشت محیط، انجمن علمی بهداشت محیط ایران
مهرنوش ابطحی - دانشجوی دکتری بهداشت محیط، دانشگاه علوم پزشکی تهران، گروه بهداشت محی

بیش از 20-10 سال است که مقدار مواد آلی طبیعی (NOM) در آب‌های خام در بسیاری از مناطق افزایش یافته است. این مواد گستره وسیعی از مواد را از آلفاتیک‌های رنگی تا آروماتیک‌ها را در بر می‌گیرند و از ترکیبات شیمیایی و اندازه‌های ملکولی متفاوت تشکیل شده‌اند. مقدار آن در آب بستگی به شرایط آب و هوایی، هیدرولیکی و فاکتورهای محیطی دارد. NOM سبب مشکلات بسیاری در فرایندهای تصفیه آب آشامیدنی می‌شود. این مشکلات عبارتند از: 1- تاثیر منفی بر روی کیفیت آب توسط رنگ، مزه و بو2- افزایش دوز مواد منعقد کننده و گندزداها (که به ترتیب سبب افزایش لجن و تشکیل محصولات مضر جانبی گندزدایی)3- افزایش رشد بیولوژیکی در سیستم اختلاط 4- افزایش سطح فلزات سنگین پیچیده و مواد آلی آلوده کننده جذب شده بطور کلی مواد آلی طبیعی که از منابع طبیعی و مصنوعی وارد آب می‌شوند و به علت ویژگی‌های خاص از جمله ایجاد بو و مزه نامطبوع، واکنش با کلر و تشکیل فرآورده های جانبی گندزدایی، که اغلب سرطان‌زا می‌باشند و نیز عدم امکان حذف کامل در تصفیه متداول آب، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. به این دلایل در سال‌های اخیر مواد آلی طبیعی و حذف آنها از اولویت‌های بهداشتی آب‌های آشامیدنی محسوب می‌شوند. در مقاله حاضر علاوه بر بررسی دسته‌های مختلف این گروه از مواد، اثرات و اهمیت بهداشتی آنها در صورت حضور در آب آشامیدنی شرح داده خواهد شد.

مواد آلی طبیعی، آب‌های آشامیدنی، فرآورده های جانبی گندزدایی، اثرات بهداشتی