نیاز میرمبینی - گرایش ارتباط تصویری، تهران، ایران دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات، دانشکده هنر و معماری، گروه هنرهای تجسمی
هانیه شیخی نارانی - استادیار گروه گرافیک، موسسه آموزش عالی رسام، کرج، ایران

دوره صفویه را باید اوج درخشش هنر پارچه بافی در ایران نامید. از دیرباز میان ایران و دیگر سرزمین های آسیایی، تعامل فرهنگی وجود داشته است، به ویژه میان دو تمدن بزرگ ایران و هند که مناسبات فرهنگی آنبسیار چشمگیر بوده است. این دو تمدن بارها در طول تاریخ سنت های فرهنگی خود را باهم به اشتراک گذاشته اند و نتیجه آن تعاملی است که پیشینه 3000 ساله یافته است که پارچه بافی نیز یکی از آنهاست. از این رو هدف اصلی این پژوهش بررسی نقوش و طرح های پارچه های این دو دوره است که با مطالعه تطبیقی نقوش پارچه های ایران دوره صفویه و هند دوره گورکانی که از طریق آن میتوان به میزان تشابهات و افتراق بین آنها رسید و با مطالعه هنر پارچه بافی دو دوره و شرایط اجتماعی و اقتصادی حاکم بر آن، میتوان میزان و علت تأثیرپذیری آنها را تا حدودی مشخص کرد. محور اصلی پژوهش طرح ها و نقش های بافته شده در پارچه های صفویه و گورکانی است. روش تحقیق این پژوهش تاریخی، تحلیلی- توصیفی و تطبیقی است. شیوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای مشاهده ای است. در پایان به این نتیجه رسیدیم که لچک و ترنج، محرابی، سراسری، محرمات، گلدانی، بزم و شکار از نقوش مشترک دو دوره است که بیشتر از صفویه تأثیر گرفته شده اند.

پارچه صفویه، طرح، گورکانیان، نقوش، هنر.