عبدالخالق آروین پیلی - دانشجوی دکتری عمران گرایش حمل و نقل، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی
حمید بهبهانی - استاد گروه راه ترابری دانشکده مهندسی عمران
سعید منجم - دانشیار گروه راه و ترابری، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، تهران

طی سال های اخیر رشد سریع جمعیت و تقاضای روزافزون بشر برای سکونت فوری، غذا، آب، خاک و سایر منابع زمینی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه بسیار پرجمعیت، منجر به از بین رفتن منابع طبیعی و تغییر تعادل اکولوژیکی و توپوگرافی شده است. حرکات گسترده که در مناطق مختلف و در یک منطقه وسیع اتفاق می افتد، سالانه باعث خسارت های قابل ملاحظه اجتماعی و اقتصادی می شود.. در میان انواع مختلف حرکت جمعی می توان به لغزش زمین و ریزش سنگ اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی راه آهن اندیمشک - دورود در منطقه کوهستانی زاگرس است که شمال کشور را به پایتخت وصل می کند و در شبکه حمل و نقل کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این منطور ابتدا از روش تصاویر ماهوارهای (سنجنده +ETM) و اعمال فیلترهای مختلف، مدل ارتفاع دیجیتال ارتفاع و فناوری GIS، وقایع ژئومورفولوژی را استخراج شد. نتایج فیلتربندی تصاویر نشان داد که فیلتر Kernel Size 9*9 بهترین Kernel Size در فیلتر Convolution High Pass برای بارزسازی عواض ساختاری و ژئومورفولوژی است. در ادامه پارامترهای موثر بر زمین لغزش از جمله شیب، بارش، سازه های زمین شناسی، تراکم پوشش گیاهی، شبکه حمل و نقل و... بررسی شدند. با استفاده از مقایسه زوجی و روش AHP وزن هریک از پارامترها مشخص شد. نتایج مقایسه زوجی پارامتر فاصله از گسل با وزن 0/05 بیشترین وزن، فاصله از رودخانه 0/07، شبکه ارتباطی 0/09، بارش 0/12، کاربری اراضی 0/15، پوشش گیاهی 0/2، سازند زمین شناسی 0/3 و شیب 0/59 بدست آمد. نتایج وزن دهی نشان داد که با ادغام لایه های مختلف نشان داد که کلاس های خطر زیاد و بسیارخطرناک به ترتیب 32/87 و 6/68 کیلومتر از طول خطوط راه اهن را در خود جای داده اند که جمعا 39/55 کیلومتر یا 8/92 درصد از کل 39.55 کیلومتر از کل طول خط راهآهن اندیمشک دورود است. اگر طول خطوط راه آهن در مناطق بی خطر و کم خطر را با هم در نظر بگیریم کلا 68/33 درصد را در خود جای داده اند که این مقدار بیش از نصف طول راه آهن را شامل می شود. اما 31/67 درصد باقی مانده به ترتیب به کلاس های خطر متوسط، خطر زیاد و بسیار خطرناک اختصاص یافته است. به عبارتی برای این مقدار از طول خطوط راه آهن باید چاره ای اندیشیده شود.

پهنه بندی ریسک زمین لغزش، روش تحلیل سلسله مراتبی، راه آهن جنوب کشور، رشته کوه زاگرس و مخاطرات طبیعی