مرتضی حصاری - گروه باستان شناسی دانشگاه هنر اصفهان

مکران در گزارشات باستان شناسی در مقایسه با سایر حوضه های فرهنگی کمتر مورد توجه قرار گرفته است؛ شاید این کم توجه ایی و بی برنامه بودن میان و دراز مدت این حوضه ی فرهنگی در ساختار الویت های پژوهشی دانشگاه ها و به ویژه متولی اصلی آن در مراکز تصمیم گیری پژوهشی در کشور باشد؛ به هر روی بیشتر محققان زیرحوزه فرهنگی مکران را به لحاظ دارابودن ارتباط فرهنگی با تمدن سند و کشورهای کرانة جنوبی دریای مکران مورد توجه قرار می دهند و آن را کانونی از شبکه ارتباط تجاری دریایی و زمینی از دوره های پیش از تاریخی تا اسلامی می دانند. یکی از دوره های فرهنگی که در بررسی باستان شناسی بخش دشتیاری، قسمت های ساحلی و پ سکرانه های مکران، مورد شناسایی قرار گرفت، دوره فرهنگی پارینه سنگی است. پژوهش ها دربارة گروه های انسانی و بقایای دورة فرهنگی پارینه سنگی ایران دارای مراحل مختلفی از اوایل قرن بیستم م. تاکنون است که خوشبختانه در این زمینه از حدود یک دهة گذشته تحقیقات پژوهشگران ایرانی پررنگ شده است. اطلاعات درباره یافته های دوره پارینه سنگی از بررسی مکران به 4 محوطه باز و یک غار نشان از زیست گروه های انسانی در این محدوده جغرافیایی است. پژوهش های انسان شناسی و باستان شناسی دربارة انسان های این دوره، تراکم جمعیت 2 نفر در هر کیلومترمربع را تخمین زده اند؛ که البته برای گروه های انسانی با نظام معیشتی گوشتی (شکار حیوانات و پرندگان و گیاهی (جمع آوری دانه های خوراکی و میوه های انواع درختان) نرخ بالایی بوده است؛ چراکه در این دوره برای دستیابی به خوراک مانند گردآوری و همچنین دنبال شکار حیوانات، فضا محدود است و از طبیعت تأثیرپذیر بوده اند. براساس گونه شناسی مقدماتی بر روی ابزارهای جمع آوری شده، حضور گروه های انسانی در دوره فرهنگی پارین هسنگی قدیم و میانه پیشنهاد گشته است. وجود شواهد دوره پارینه سنگی در مکران نشا ندهندة گذرگاه جنوبی شمالی عربستان به ایران در مکران ایران است و نشان از نخستین سند مهاجرت گروه های انسانی و پخش آن در ایران را دارد

مکران، پارینه سنگی، گروه های انسانی، جنوب شرق ایران.