فاطمه کمالی - کارشناس ارشد معماری منظر،دانشگاه رسام،البرز،ایران

بزرگراه ها به عنوان بیرونی ترین عنصر شبکه راه های درون شهری نقش مهمی را در جابه جایی و دسترسی شهری ایفا می کنند. ازاین روپرداختن به چگونگی طراحی منظر بزرگراه باعث ارتقاء کیفیت منظر شهری می شود. امروزه در طراحی منظر بزرگراه ها و جداره های آندر ایران ضوابط و مقررات مدونی وجود ندارد و فقدان طرح های بالا دست که بر کیفیت طراحی و اجرای منظر بزرگراهی نظارت داشتهباشند، باعث بروز اغتشاش بصری در منظر شده است.توجه نداشتن به همخوانی کالبدی این عناصر با سایر عناصر شهری و نیز توجه نداشتنبه منظر آنها می تواند مشکلاتی از انواع زیست محیطی، اجتماعی و شهری را پدید آورد و عدم خوانایی بزرگراه ها برای زندگی شهروندانچالشی جدی محسوب می شود.با توجه به اینکه کالبدی اصلی بزرگراه عبور ماشین با سرعت زیاد است باید در منظر آنها به عامل سرعت توجه ویژه شود. عناصر اطرافبزرگراه به نوعی نشانه تبدیل می شود. به موازات آن هویت و زیبایی شناسی بزرگراه ها مطرح می شوند و نقش نشانه ها درآن عمده میشود. مکان قرارگیری بزرگراه های تهران با توجه به بستر جغرافیایی و ویژگی های طبیعی آنها بسیار باهم تفاوت دارند.بزرگراه با درختان سبز،طرح کاشت ریزدانه،ساختمان های بلند مرتبه و دیوارهای بتنی حجیم در راستای تامین امنیت حرکت، ساماندهیشده اند. تحلیل منظر بزرگراه های مدرس و شهید همت با رویکرد زیبایی شناسی نشان می دهد آشفتگی آنها به دلیل کم توجهی به فرآیندمعنابخش و نبود برنامه ای جامع در طراحی جداره های بزرگراهی منطبق با تاریخ طبیعی وهویتی در برنامه جامع شهر است.

منظر، بزرگراه، درون شهری، تهران