احسان رئیسی - کارشناس ارشد شهرسازی (برنامه ریزی شهری)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، ایران
نیما جهان بین - استادیار گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان، ایران

الگوي توسعه شهر از آنجا که با یکی از محدودترین منابع در دسترس انسان یعنی زمین سرو کار دارد، از موضوعات مهم در برنامه ریزيشهري و یکی از معیارهاي اساسی در توسعه پایدار شهري است. بررسی مراحل رشد و توسعه کالبدي شهرهاي جهان از گذشته تا به امروزنشان می دهد که تغییرات تکنولوژیک قرن اخیر بخصوص تکنولوژي حمل و نقل، باعث رشد سریع فیزیکی این شهرها و تبدیل شهرهايفشرده به شهرهاي گسترده شده است.شهر نیکشهر در طول دوران حیات گاهی به صورت طبیعی و خودرو و گاهی از پیش اندیشیده در بطن خود از الگوهاي مختلف توسعهپیروي کرده و در این فراز و نشیب گاه با مشکلات عدیده اي روبرو شده است. لذا به منظور جلوگیري از افزایش مشکلات توسعه فیزیکیبدقواره (اسپرال) در آینده، تعیین الگوي توسعه کالبدي بهینه آن اهمیت فراوانی دارد.روش بکار گرفته در این پژوهش توصیفی – تحلیلی و تحلیلی – تطبیقی بوده است. بدین منظور الگوهاي توسعه کالبدي شهري که باساختار و بافت کالبدي شهر نیکشهر مطابقت بیشتري داشتند، مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به الگو ي توسعه کالبد ي موجود درنیکشهر و مقایسه و تطبیق آن با الگوهاي توسعه شهري، الگوي توسعه کالبدي بهینه براي شهر نیکشهر تعیین شده است.هدف تحقیق حاضر ساماندهی الگوي توسعه و گسترش کالبدي شهر نیکشهر است. براساس نتایج حاصل از یافته هاي تحقیق، با توجه بهبررسی و تحلیل الگوهاي توسعه شهري و مقایسه و تطبیق آنها با الگوي توسعه نیکشهر، الگوي متمرکز – قطاعی به عنوان الگوي توسعهکالبدي بهینه آتی آن تشخیص داده شد. براي تحقق این امر مهم بایستی با تقدم زمانی و مکانی از الگوي گسترش تمرکز درون بافتی و درعین حال الگوي پیوسته قطاعی با توسعه سیستم شبکه ارتباطی متقاطع و مورب بهره گرفت.

الگوی توسعه شهری، توسعه کالبدی، الگوی توسعه متمرکز- قطاعی، الگوی توسعه کالبدی بهینه، نیکشهر