عبدالخالق دستمردی - کارشناس ارشد ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران
عطیه یوزباشی - دانشجو دکتری پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

نقوش برجسته از مهمترین ابزار برای بیان اهداف و آرمانهای حکومتی بوده است. حجاری ها در ادوار مختلف از منابعمهم تاریخی و هنری برای شناخت شرایط اجتماعی، دیدگاه ها و فنون هنری هستند. از ویژگی های حکومتی دومین شاهقاجار (فتحعلی شاه) می توان به گرایش وی به فرهنگ و تاریخ پیش از اسلام، بخصوص دوره ساسانی، و الگوبرداری وی ازشیوه فرمانروایان ایران باستان اشاره کرد. این گرایش و توجه باعث ایجاد نگرش باستانگرایی در این دوره میشود. نقوشبرجسته قاجار نشان دهنده گرایش شاه و درباریان، روشنفکران و متفکران، به فرهنگ و تاریخ ایران باستان می باشد.سوالات تحقیق از این قرار است: چه عوامل سبب شکل گیری اندیشه باستان گرایی در زمان سلطنت فتحعلی شاه شدهاست؟ نقش برجسته های فتحعلی شاه با کدام نقش برجسته های ساسانی شباهت دارد؟ در این نقش برجسته ها شاهمشغول به انجام چه اموری است؟ روش انجام تحقیق بر مبناى ماهیت توصیفى - تحلیلى بوده است و شیوه گردآورىاطلاعات به صورت کتابخانه اى است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز کیفى است. هدف این مقاله بررسی دلایل رجوعفتحعلی شاه به هنر نقش برجسته و علل رویکرد وی به نگرش باستان گرایی با تأکید بر هنر نقش برجسته می باشد. نتایجبه دست آمده از بررسی تصاویر نشان میدهد با بازنمایی فتحعلی شاه قاجار در هیئت شاهان باستانی، تصویر به عنوان یکابزار تبلیغاتی مهم در راستای اعتباربخشی به سلطنت شاه، نمایش شوکت و جلال دربار قاجار و به طور کلی اهدافشاهانه صورت می گرفت.

نقش برجسته، حجاری، فتحعلی شاه، دوره قاجار، دوره ساسانی، باستان گرایی