محمد فراهانی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری، موسسه آموزش عالی معماری و هنر پارس، تهران
محسن رمضانی - استاد دانشکده ی معماری موسسه آموزش عالی معماری و هنر پارس، تهران

مقایسه ی گورستان های بهشت زهرای تهران با امامزاده عبدالله و ابن بابویه، باغ رضوان اصفهان با تخت فولاد، بهشت زهرایشیراز با گورستان دارالسلام موید این واقعیت غم انگیز است که بحران شهرسازی و معماری زندگی ما به طرزیاجتناب ناپذیر به عرصه ی مرگ هم تسری یافته، هم از لحاظ شکل و سیما، و هم از نظر دردسرهای تحمل ناپذیر دسترسیبستگان سوگوار و مردگان به گورستا نی که باید در آن جا با درگذشتگان وداع کنند و به زندگی بازگردند. اینک به جایباغ گورستان دلنشین امامزاده عبدالله، بهشت زهرایی نشسته که از شرق و غرب و جنوب و شمال، تا آنجا که ممکن بوده،دامن گسترده و دیگر جا ندارد و مردگان در شمال و غرب و شرق شهر تهران باید کیلومترها کیلومتر راه را در خیابان هایانباشته از اتومبیل و اتوبان های بند آمده، از جمله اتوبان بهشت زهرا که تقریبا به بلندای فاصله ی بین دو شهر است، طیکنند تا سرانجام به آستانه ی بهشت زهرا برسند و در قطعه های مربع شکل و یکنواخت نازیبا آرام بگیرند؛ حال که از طرفیگورستان ها در بستر فیزیکی جامعه ی ما حضور ندارند و از طرف دیگر مشکلات همیشگی زندگی ماشینی، نیز به آنافزون گشتند، بیشتر حس می شود که ویژگی ای مهم از ساختار زندگی هایمان حذف گشته؛ ویژگی ای که در گذشته اینه چندان دور با تمام خوبی ها و بدی هایش با آن مانوس بودیم و هنوز جای خالی آن را در شهرها حس می کنیم. لذا اینپژوهش کوشیده تا از طریق بررسی تحلیلی معماری و منظرِ مقابر و گورستان های ایران، گامی موثر جهت ساماندهی آنهابه گردشگاه های شهری برداشته شده وساختار کالبدی این مناظر بالقوه شهری مورد توجه و بازنگری قرار گیرد.

مرگ، مقابر، گورستان تاریخی، منظر معماری، گردشگاه شهری