مصطفی نصر - مربی مرکز آموزش زبان و معارف اسلامی وابسته به جامعه المصطفی (ص)

این نوشتار معنای واژۀ شرک و مفاهیم متقارب با آن را مانند: کفر، الحاد، و نفاق که از نظر معنا به شرک نزدیک واحیاناً در قرآن کریم به معنا شرک به کار رفته اند را بررسی کرده و با تأمل در آیات قرآن کریم اموری را که به عنوان عواملو زمینه ساز شرک به خداوند که از برخی از آیات قرآن کریم قابل استفاده است را ذکر می کند.این عوامل را می توان بر مبنای تعلق هر یک از این ها به بعد بینشی یا به بعد گرایشی انسان به دو دسته تقسیم کرد. یک دستهاز مربوط به بعد بینشی انسان است. و تأثیر مخرّب شان را از کانال نقص وضعف بینشی می گذارد وانسان را به وادی گمراهیوشرک سوق می دهد مانند: جهالت، حس گرایی، تقلید کور کورانه، تنوع موجودات وتشتت حوادث می باشد. دسته دوم در بعدگرایشی انسان جای می گیرند و از این موضع انسان را از جاده مستقیم توحید وایمان خارج نموده و گرفتار شرک می سازد.مانند هوا پرستی، تعصب ولجاجت، منفعت طلبی است. البته نباید از این نکته غفلت کنیم که انسان موجود واحد بسیط استدارای سه بعد، بینشی، گرایشی وتوانشی می باشد و در تمام عرصه های فعالیت اختیاری انسان این سه بعد، همراه با تمامنیروهای زیر مجموعه خودشان حضور دارند یعنی در همۀ این صحنه ها انسان با تمام وجود حضور دارد وهیچ بعدی از ابعادسه گانه او هم نمی تواند غایب باشد چرا که هر یک از این ابعاد مؤلّفه ای از مؤلّفه های اختیار انسان است با غیبت هر یکاز آنها انسان مسلوب الاختیار می گردد؛ بنابر این وقتی در هر موردی امر خاصی از بعد بینشی یا از بعد گرایشی انسان بهعنوان عامل شرک به خدا معرفی می گردد به این معنا نیست که عوامل دیگر به کلی غایب اند بلکه به این معنا است که عاملمذکور نقش بر جسته تری نسبت به سایر عوامل دارد. و عوامل مذکور با اختلاف تأثیر حضور دارند.

شرک، عوامل شرک، شرک در قرآن، عوامل بینشی، عوامل گرایشی