پری ملکی پور - دکترای تاریخ اسلام، مدرس گروه معارف دانشگاه رازی

گسترش فتوحات اسلامی و حضور سپاهیان مسلمان در مغرب همواره با موانعی جدی روبرو بود. شکل گیریمقاومت های محلی ساکنان بومی سرزمین های تازه فتح شده، یعنی بربرها را می توان اصلی ترین مشکل پیش رویفاتحان در این سرزمین دانست. لذا شناخت هویت بومی و دینی جنبش های این اقوام در مغرب قابل توجه است.در این مقاله سعی بر آن است که ضمن شناخت جنبش های بربری، هویت بومی و دینی جنبش این ها در مغرب تا سدهچهارم هجری مورد بررسی قرار گیرد. از بررسی منابع موجود چنین بر م آیدی که امیران برغواطه هویت بومی و دینیبربرها را وسیله ای برای پیشبرد جنبش خود در نظر گرفتند. آنان با آوردن قرآنی به زبان بربری و همچنین بهره برداریاز آموزه مهدویت و تطبیق مهدی آخرالزمان بر رهبر خود صالح، به گسترش جنبش خویش شتاب بخشیدند و به جایطرد اسلام، از آن پیروی و آن را با سنت ها و رسوم بربری مطابقت دادند. به طور کلی می توان گفت که از بینشاخصه های هویت بومی: عصبیت، نسب شریف و زبان و از بین شاخصه های هویت دینی: مهدویت و باور بهخرافات در برپایی و گسترش جنبش های بربرهای برغواطه تأثیرگذار بوده است.

هویت بومی، هویت دینی، مغرب الاقصی، بربرها