گل قز بیرامی - دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی

این تحقیق با هدف بررسی وتبیین وجود رابطی براساس علیت صدرایی وبا روش کتابخانه ای سامان یافته است. وجود بر دو قسماست: وجود "محمولی " و وجود "رابطی". وجود محمولی عبارتست از وجود مطلق که خود یکی از دو طرف نسبت است وبرموضوعی حمل می شود، مثل اینکه می گوئیم: انسان هست، سفیدی هست، خدا هست. در این مثال ها وجود (هستی) حمل شدهاست بر انسان وسفیدی وخدا. وجود محمولی را اصطلاحاً " وجود فی نفسه " می گویند، یعنی وجودی که از نظر مفهوم بودناستقلال دارد و تصوری مستقل از سایر تصورات است و به اصطلاح دیگر " معنی اسمی " است. اما وجود رابط (رابطی) آن استکه نه موضوع است و نه محمول، بلکه پیوند میان موضوع ومحمول است، مثل اینکه می گوئیم: انسان نویسنده است. در این مثالنمی خواهیم بگوئیم انسان هست، بلکه می خواهیم بگوئیم: انسان هست نویسنده. در این مثال هستی پیوندی است میان انسانونویسنده. وجود رابط وجود " لا فی نفسه " است، یعنی از نظر مفهوم بودن استقلال ندارد، فقط در حالی قابل تصور است که دوتصور دیگر در ذهن مرتسم شود و او عملاً نقش پیوند میان آن دو تصور را به عهده گیرد، و به اصطلاح دیگر " معنی حرفی " است.وجود محمولی که وجود فی نفسه است نیز به دو وجود نفسی ورابطی تقسیم می شود: وجود محمولی اگر وجود فی نفسه آنعین وجود لغیره باشد وجود رابطی (ناعتی) نامیده می شود. مانند وجود سپیدی، و اگر وجود فی نفسه آن لغیره نباشد وجود نفسی(لنفسه) نامیده می شود. و وجود نفسی خود نیز به وجود بنفسه و وجود بغیره تقسیم می شود. که وجود بنفسه قائم بالذات و بینیاز از علت و مبداء ومنشاء صدور است که همان واجب الوجود است و وجود بغیره غیر قائم بالذات و نیازمند به مبداء ومنشاءصدور است که شامل همه ماسوا است وجود رابطی واما که عبارت است از وجود لغیره، که آن را وجود، " مقید" نیز می نامند بر دوقسم است: یکی وجود محمول از برای موضوع، که آن را وجود رابط نامند. و دیگری وجود عرض از برای موضوع، که آن را وجود رابطی نامند.

وجود رابط، وجود نفسی یا محمولی، وجود رابطی یا ناعتی، وجود لغیره