مهرناز قمشلویی - کارشناسی ارشد مهندسی معماری

به دلیل رشد فزاینده شهرنشینی در دهه های اخیر در ایران، الگوی تولید مسکن نیز مانند کشورهای دیگر به تدریج تغییر یافته و لزوم ایجاد تعداد زیادی مسکن، توجه و حساسیت لازم در جهت طراحی مطلوب را کاهش داده است. علاوه برآن برای تعاملات اجتماعی در مجتمع های مسکونی نقشی بسترساز ایفا می کند. آسیب ها و خسارات ناشی از بلایای طبیعی و سوانح در طول تاریخ همیشه دامن گیر بشر بوده است. یکی از راهکارهای ابداعی در این خصوص، استفاده از شیوه های پدافند غیر عامل می باشد با توجه به شرایط کنونی کشور، ملاحظات امنیتی و دفاعی در صدور اصول سیاست های برنامه ریزی کشور قرار دارد و رعایت اصول پدافند غیرعامل به عنوان بخشی از توسعه این امر، یک ضرورت است. از آنجایی که از اصول بسیار مهم در طراحی مجتمع مسکونی،طراحی محوطه آن می باشد و این مهم در طراحی کم تر به آن توجه شده است لذا ضرورت طراحی محوطه مجتمع های مسکونی بر اساس اصول پدافندغیرعامل بیش از پیش احساس می شود. این مقاله، در ابتدا شاخص های تاثیر گذار جهت طراحی محوطه مجتمع مسکونی ارائه شده است و سپس به مقایسه این شاخص ها با نمونه موردی موجود پرداخته شده و در نهایت الگوهایی جهت طراحی محوطه مجتمعمسکونی با رویکرد پدافند غیر عامل در شهر تهران و منطقه 5 تهران ارائه شده است.تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش سوات انجام می شود.نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که طراحی محوطه شهرک اکباتان با رویکرد پدافند غیرعامل، در عین وجود فرصتها و نقاط قوت دارای محدودیت هایی نیز می باشد. لذا برای افزایش امنیت ساکنین شهرک به خصوص در زمان بحران و جنگ، راهکارهایی به منظور استفاده از نقاط قوت و فرصتهای موجود در منطقه و به حداقل رساندن اثرگذاری محدودیت های موجود ارائه گردید.

طراحی محوطه،مجتمع مسکونی،پدافند غیرعامل،شهر تهران