محمد غلامیان نوقابی - کارشیاس ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی

غالبا حجر به معنای عدم اهلیت استیفاء می باشد و این ممنوعیت از حقوق ریشه در ایات قرآن کریم و احادیث معصومین (ع) دارد. در قوانین امروزه حجر دارای معنای وسیعی است و نمی توان آن رامحدود به امورمالی دانست، گرچه بیشتر درامورمالی مورد توجه فقها و حقوق دانان قرار گرفته است. اهلیت به معنای عام و خاص آنف مشمول مفاهیم کلی و جزئی در اجرای حقوق موردنظر می باسد اهلیت دارا شدن حق همیشه بااهلیت اجراءهمراه نیست، چرا که ممکن است شخص دارای حق، نتواند شخصاً آن را اعمال و اجرا کند. مبنای اهلیت تمتع انسان بودن است اما مبنای اهلیت استیفاء دارا بودن تمیز ودرک می باشد. همچنین حجر را می توان از نظر معنا و مفهوم مورد نظر قانون گذار به شش عنوان تقسیم نمود از جمله: حجر عام و خاص، حجر حمایتی و ظنی، قانونی و قضایی، مبتنی بر فقدان اراده و مبتنی بر نقص اراده و.. فقها معمولا در بین اسباب حجر، شش قسم را در کنار هم بیان نموده اند اما موارد بیشتری در ابواب مختلف فقهی، بیان کننده گستردگی دامنه حجر می باشد.درادمه اسباب حجر در قانون مدنی و علل عدم ذکر سایر اسباب در قانون مدنی به یژه تصرفات منجز در بیمار متصل به موت بیان شده است

حجر، اهلیت، استیفاء، مریض، منجز