سجاد صنعت نگار - کارشناس ارشد راه و ترابری، دانشگاه صنعتی شاهرود
حسین قاسم زاده طهرانی - استادیار، دانشگاه صنعتی شاهرود؛
جعفر فتحعلی - دانشیار، دانشگاه صنعتی شاهرود؛

از جمله داده های پایه در برنامه ریزی حمل ونقل، ماتریس های تقاضای مبدا مقصد سفر هستند. استخراج این ماتریس ها از طریق آمارگیری و انجام مصاحبه های مبدا مقصد با مسافرين مستلزم صرف وقته هزینه و نیروی انسانی زیادی است. از این رو روشهای برآورد ماتریس تقاضا با استفاده از اطلاعات حجم شبکه مورد توجه قرار گرفته اند. در این روشها با در دست داشتن اطلاعات شمارش حجم برخی کمانهای شبکه و یک ماتریس اولیه، سعی می شود ماتریس تقاضایی برآورد شود که تخصیص آن به شبکه حجم های مشاهده شده در کمان ها را باز تولید کند و تا حد امکان به ماتریس اولیه نزدیک باشد. برای برآورد ماتریس مبدا مقصد روش های گوناگونی از جمله ماکزیمم آنتروپی، ماکزیمم درستنمایی، کمترین مربعات و کمترین اطلاعات وجود دارند. در این تحقیق تخمین حجم کمانها و ماتریس سفر برای شبکه شهر مشهد و با استفاده از نرم افزار بهینه یابی LINGO بر اساس معیارهایی ازجمله نوع مدل، روش محاسبه خطا، محل کمان، ماتریس اولیه و تعداد كمان های شمارش شده صورت گرفت که بر مبنای دقت تخمین ماتریس سفر، مدل بیشترین درستنمایی خطای کمتری نسبت به سایر مدل ها داشت. بر اساس تعداد شمارش کمان نیز باتوجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که با افزایش تعداد کمان های شمارش شده لزوما دقت افزایش نمی یابد و با انتخاب محل مناسب کمان و تعداد محدودی از کمان ها می توان به دقت قابل قبولی رسید.

تخمین ماتریس مبدا- مقصد؛ مدیریت تقاضای سفر؛ شبکه حمل و نقل