جهانبخش ثواقب - استاد تاریخ دانشگاه لرستان
فرهاد پروانه - دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه لرستان
رسول رستمی - دبیر آموزش و پرورش

زندگی اجتماعیِ ایرانیان در چهار مقولة سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی قابل برّرسی و تعمّق است. در بسیاری از متون نظم و نثر کهن، ابواب مختلف زندگی ایرانیان بازتاب داده­شده که با بررسی آنها می­توان تطورات تاریخیِ زندگی اجتماعی مردم این سرزمین را ترسیم کرد. این جستار به­روش توصیفی – تحلیلی، به برّرسی مقایسه­ای وجوه فرهنگی زندگی اجتماعیِ ایرانیان در سه متن مهم عصر سلجوقی؛ راحه­الصدور و آیه­السرور راوندی، چهارمقاله نظامی عروضی و فارسنامه ابن­البلخی پرداخته و در صدد پاسخی به این پرسش است که متون مزبور چه گستره­ای از مقولات مرتبط­به وجوه فرهنگی زندگیِ اجتماعی ایرانیان را دربرمی­گیرند؟ نتیجة حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که در هر سه اثر، به مقولات فرهنگی پرداخته شده­است، اما در مقایسه، متن کتاب راحه­الصدور، بیشترین وجوه فرهنگی زندگی اجتماعی ِایرانیان، را به­تصویر کشیده­است.  

واژه‌های کلیدی: ایرانیان, زندگی اجتماعی, وجوه فرهنگی, راحه‌الصدور, چهارمقاله, فارسنامه