علی اکبر صفری سنجانی - استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا
لیلا رمضانی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا

گیاهان برای زندگی در زیستگاه‌های سخت مانند خاک‌های آلوده به فلزهای سنگین با دشواری‌های گوناگونی روبرو هستند که برای کاهش این دشواری بهره‌گیری از باکتری‌های افزاینده رشد گیاه می‌تواند سودمند باشد.این پژوهش برای بررسی اوتکولوژی و سین­اکولوژی باکتری سودوموناس فلوروسنس در یک خاک آلوده به فلزهای سنگین انجام شد. این پژوهش به گونه آزمایشی فاکتوریل با طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار به گونه گلخانه­ای انجام شد. فاکتور نخست دو گیاه آفتاب­گردان و شاهدانه و فاکتور دوم خاک به دو گونه سترون و ناسترون بود که دانه آنها با باکتری سودوموناس فلوروسنس سویه CHAO- Rif که از موسسه بیمارهای گیاهی و بیولوژی سوئیس خریداری شده، مایه‌زنی شد. پس از رسیدن به گام گلدهی، کار برداشت گیاه انجام شد. فراوانی سودوموناس بکاررفته در خاک و گیاه در کشت آفتابگردان و خاک سترون بیش از ۵/۱ برابر و به اندازه چشم‌گیری بیشتر از آن در کشت شاهدانه و خاک ناسترون بود. در خاک سترون باکتری سودوموناس مایه‌زنی شده در بافت­های درونی ریشه آفتاب‌گردان و به گونه درونزی یا اندوفیت دیده شد و لگاریتم فراوانی آن ۰۶/۰±۰۲/۴ بود؛ ولی در درون ریشه شاهدانه یافت نشد. این باکتری بر رویه ریشه به گونه پلانوسفری و در خاک­های ریزوسفری و ناریزوسفری هر دو گیاه بازیابی شد ولی در درون اندام‌های هوایی هیچ یک از گیاهان به گونه درونزی دیده نشد. در برابر آن در خاک ناسترون باکتری یاد شده تنها در ریزوسفر و رویه ریشه (پلانوسفر) گیاهان دیده شد، ولی در درون ساقه و ریشه گیاهان به گونه درونزی و در خاک ناریزوسفری آنها دیده نشد. اگر چه ریزجانداران بومی خاک مایه کاهش فراوانی سودموناس بکاررفته در خاک ناسترون شد، ولی کاربرد این باکتری بر فراوانی دیگر ریزجانداران بومی پیامد بد و چشم‌گیری نداشت.

باکتری‌های ریزوسفری افزاینده رشد گیاه, درون‌زی, کود زیستی