وحید زمانی
حمیدرضا رضایی
سالومه بازیان
سید محمود عقیلی
علی شعبانی
مرضیه اسدی
نوید زمانی

در سال‌های اخیر جمعیت گونه‏های زوج‌سم بواسطه شکار غیر قانونی کاهش چشمگیری داشته است. در بسیاری از موارد شناسایی اعضای بدن و بافت‏های کشف شده از شکارچیان متخلف از طریق مشاهده چشمی میسر نیست و این امر اثبات تخلف صورت گرفته را با مشکل مواجه می‏کند. هدف از تحقیق حاضر ارائه روشی ملکولی بر مبنای نشانگر متداول ژنوم میتوکندری و استفاده از آغازگرهای عمومی برای شناسایی هشت گونه‏ از خانواده‌های گوزن‌ها، گاوها و گرازها است. به منظور اجرای این تحقیق نمونه‏های بافت هشت گونه زوج­‏سم شامل: مرال(Cervus elaphus maral) ، شوکا(Capreolus capreolus) ، جبیر (Gazella bennettii)، آهو (Gazella subgutturosa)، گوزن زرد ایرانی(Cervus dama mesopotamica) ، گراز(Sus scrofa) ، پازن (Capra aegagrus) و قوچ اوریال(Ovis vignei)  از جمعیت‌های وحشی مناطق مختلف مورد بررسی و شناسایی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان داد طول ناحیه کنترل میتوکندری (D-loop)  در گونه‌های مورد مطالعه چندشکلی بالایی دارد (مرال 569 جفت باز، شوکا جفت باز 573، جبیر 598 جفت باز ، آهو 644 جفت باز ، گوزن زردایرانی 578 جفت باز، گراز 566 جفت باز ، پازن 990 جفت باز و قوچ اوریال 1062 جفت باز)، که بر این اساس تشخیص گونه‌ها به کمک این  ویژگی امکان‌پذیر می‌باشد. به این ترتیب استفاده از این روش و ارایه مدارک ژنتیکی معتبر به دادگاه، تحولی در زمینه برخورد با تخلفات شکار به وجود خواهد آورد. همچنین، می‌توان حضور این گونه‌های کمیاب را در مناطق مختلف با قطعیت مشخص نمود و مطالعات بوم‌شناسی آن‌ها را بهبود بخشید.

زوج‌ سمان, ناحیه‌کنترل ژنوم میتوکندری, تخلفات شکار