نرگس قره قانی پور
بهروز شیران
محمود خدام باشی
علیرضا مولایی

یازده ژنوتیپ از دو گروه متفاوت لوبیا (لوبیا چیتی و لوبیا سفید) به منظور آزمون تحمل به تنش خشکی در طی مراحل رشد رویشی و زایشی انتخاب شدند. تنش خشکی در مرحله رشد رویشی با ظهور سومین سه برگچه‌ای و در مرحله زایشی هنگامی که جوانه‌های گل در حال گذر از میوز بودند اعمال شد. سپس محتوی پرولین و بیان ژن ∆-1- پرولین -5-کربوکسیل سنتتاز (P5CS) آزمون گردید. در همه ژنوتیپ‌ها با وقوع تنش خشکی پرولین تجمع یافت ولی افزایش سطح پرولین در ژنوتیپ‌های مقاوم در مقایسه با ژنوتیپ‌های حساس بیشتر بود.  همچنین محتوی پرولین در جوانه‌های گل لوبیا 10 برابر محتوی پرولین در برگ‌ها در هر دو شرایط کنترل و تنش بدست آمد. بیان ژن کلیدی در متابولیسم پرولین (P5CS) در برگ‌ها و جوانه‌های گل تحت تنش خشکی با استفاده از RT-PCR نیمه کمی مورد بررسی قرار گرفت. تنش محیطی سبب افزایش بیان معنی‌دار از ژن P5CS  گردید. این افزایش بیان در ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی قابل توجه‌تر از ژنوتیپ حساس به خشکی بوده و احتمالا باعث افزایش فرآورده نهایی این ژن می‌شود. همبستگی بین سطح پرولین و بیان ژن P5CS در برگ‌ها و جوانه‌های گل مشاهده گردید.

بیان ژن, پرولین, تنش خشکی, لوبیای معمولی