جعفر احمدی
ولی اله سلیمانی

در شرایط تنش خشکی، سیستم ‏علامت دهنده موجب القای ژن‏های مشخصی در مقابل اثرات زیان‏آور تنش‏های محیطی می‏شود. ژن BZIP از فاکتورهای رونویسی در سیگنال­رسانی تنش­های غیرزنده بوده و در تنظیم پاسخ به تنش­های مختلف در گیاهان نقش دارد. این ژن با ABA فعال شده و باعث بسته شدن روزنه­ها می‌شود. ژن  OSBP دارای نقش کلیدی در سیگنال­دهی برخی واکنش­های فیزیولوژیکی در پاسخ به تنش می­باشد. کاتالاز (CAT) از سری آنزیم­های احیاکننده است که تبدیل پراکسید هیدروژن به آب و مولکول اکسیژن را کاتالیز و از سلول در برابر اثرات سمی پراکسید هیدروژن حمایت می­کند. در این تحقیق دو رقم سویا Williams (متحمل) و L17 (حساس) در شرایط گلخانه­ای کشت شدند. تیمار تنش خشکی از مرحله دو برگی به مدت 7 روز اعمال شد. استخراج RNA کل از برگ و ریشه در دو سطح شاهد و تنش صورت گرفت و سپس ساخت cDNA جهت استفاده در Real Time PCR انجام شد. از ژن خانه­دار 18SrRNA برای نرمال کردن داده­ها استفاده شد. تجزیه داده­ها با استفاده از منحنی­های Ct نشان دهنده افزایش بیان ژن BZIP در تنش خشکی بود و این افزایش در رقم متحمل Williams حدود دو برابر رقم حساس L17 و در ریشه بیشتر از برگ بود. اختلاف بیان ژن OSBP تحت تنش خشکی بین دو رقم Williams و L17 معنی­دار نگردید. بیان ژن کاتالاز در تنش خشکی در رقم Williams حدود دو برابر رقم  L17  و همچنین در ریشه بیشتر از برگ بود. با توجه به اینکه افزایش بیان این ژن­ها منجر به افزایش تحمل خشکی می­شود، انتقال این ژن­ها­ در راستای افزایش تحمل به خشکی در ژنوتیپ­های پرعملکرد سویا مناسب و موثر ارزیابی گردید.

QRT-PCR, تنش, OSBP, CAT, BZIP, سویا