فرهاد ایمان شعار - دانشجوی دکتری عمران- مهندسی آب، دانشگاه تبریز
یوسف حسن زاده - استاد دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه تبریز
محمدرضا مجدزاده طباطبایی - استادیار دانشکده مهندسی آب، دانشگاه صنعت آب و برق شهید عباسپور

فرسایش رودخانه ها در پی فرآیند مستمر عوامل فیزیکی و هیدرولیکی صورت می گیرد و باید توجه داشت که نوع،درجه و نرخ فرسایش، به شدت عوامل مؤثر در فرسایش و توانائی حمل ذرات خاک توسط نیروهای فرساینده از یک طرف و مقاومت مصالح بستر و کناره در مقابل نیروهای محرک از طرف دیگر، بستگی دارد . محققین، مکانیسم های فرسایش کناره رودخانه ها را در پنج حالت کلی گسیختگی صفحه ای، گسیختگی چرخشی، گسیختگی طاقی شکل (طره ای )، گسیختگی لوله ای شکل (نقبی) و سایش سطحی تقسیم بندی کرده اند . در این میان، فرسایش لوله ای شکل و جزئیات آن علیرغم فراگیر بودن رخداد این نوع از فرسایش در اکثر نقاط جهان، کمتر مورد توجه محققین قرار گرفته است . در این مقاله ابتدا عوامل مؤثر بر فرآیند فرسایش آبی در رودخانه ها ذکر شده و سپس ضمن بررسی مبانی اساسی فرسایش لوله ای شکل، شواهد و روش های تشخیص آن در مطالعات صحرائی تبیین شده است.

فرسایش لوله ای شکل، کناره رودخانه، شواهد و روش تشخیص