احمد امیری - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند-کرمان-ایران
نوید طاهری زاده - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان-ایران

همان طور که مقاومت بتن و سازه های بتنی در برابر نیروهای زمین لرزه مهم است، مقاومت بتن در برابر حرارت و حریق نیز از اهمیت برخوردار است. تأثیر نیروها و ترکیبات حریق بر بتن هامتفاوت است، به علت این که سلولز آتش و هیدروکربن آتش با توجه به ترکیباتشان اثر مختلفی روی بتن ها دارند. یک ساعت طول می کشد دمای پوشش بتن معمولی از 500 به 10000 درجهسانتی گراد تحت گرما برسد. در صورتی که تحت شرایطی این زمان بیشتر شود، موجب رشد و توسعه بتن خواهد شد. تا چندی پیش، تقریباً همه آسترهای مقاوم در درجه حرارت های بالابصورت آجرهای از پیش ریخته و پخته شده با ابعاد نسبتاً کوچک و طرح های مختلف ساخته می شد. مهم ترین استثناء در این زمینه استفاده محدودی از بتن ها بود که به عنوان ملات، بتنکوبیدنی، بتن پاششی و پوششی برای کارهای تعمیراتی و سطحی بكار می رفت. اما در حال حاضر این جرم های دیرگداز رواج بسیار زیادی یافته اند. بطوریكه امروزه بتن های دیرگداز نهتنها در صنایع متالوژیكی و سرامیكی مثل تولید آهن و فولاد و فلزات غیرآهنی، ریخته گری، کک سازی و... کاربرد وسیعی دارند بلكه جای خود را به نحو وسیعی در صنایع شیمیایی، برقهسته ای، هواپیمایی و حتی مصارف خانگی باز کرده است. دامنه وسیع کاربرد استحكام حرارتی بتن های دیرگداز و وسعت کارآیی، اهمیت این جرم نسوز را نشان می دهد. استفاده از بتن دردمای بالا به کارهای مهندسین ساختمان در اوایل قرن بیستم برمی گردد و تا اوایل قرن بیستم هیچ توجه اساسی به این نوع مواد دیرگداز نشد. با شروع دهه 1395 افزایش قابل ملاحظه ای درتحقیق و توسعه در تعدادی از کشورها از جمله آمریكا و آلمان در این زمینه به چشم می خورد. در واقع تا پایان جنگ جهانی امكاناتی که بتن های دیرگداز می توانستند در اختیار بشر قراردهند، شناخته نشده بود. در این مقاله سعی شده است ضمن بیان مشخصات، خواص بتن های دیر گداز و تقسیم بندی آن ها به بررسی مواد اصلی تشكیل دهنده این نوع بتن، انواع بتن های دیر گداز و کاربرد های جرم های نسوز پرداخته می شود. نتایج مربوط به این تحقیق به عنوان بخشی از بتن مقاوم در برابر حرارت در پروژه ی احداث کارخانه ی فولاد زرند ایرانیان استفاده شد (بتن زیر هسته ی مرکزی کوره بلند) و نتایج مقاومت فشاری رضایت بخشی در برابر دما از خود نشان داد

بتن دیر گداز، بتن، دیر گداز، مقاوم در برابر حرارت، کاربرد، روند توسعه