زینب شریفی - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
سمیرا مرادی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی سیاسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه
حمیدرضا حشمتی جدید - کارشناس ارشد علوم سیاسی دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه

طرح مساله: یکی از مباحث مطرح در نظریه ها و مکاتب روابط بین الملل و ژئوپلیتیک، بحث سرچشمه های منازعه و تطویل اختلافات میان دولت هاست. از آن جا که تنش و منازعه بین دولت ها و حکومت ها همواره در سطوح و ابعاد مختلف رخ داده و در آینده نیز شاهد آن خواهیم بود، صاحب نظران و نظریه پردازان مکاتب مختلف روابط بین الملل و ژئوپلیتیک به شیوه های مختلف سعی کرده اند ریشه ها و عوامل ایجاد کننده مناقشه و منازعات بین المللی را شناسایی و تبیین نمایند. با توجه به اینکه، یکی از نظریه های مطرح در میان نظریات ژئوپلیتیک، « مدل های پوتیتکای پیتر هاگت « می باشد، بر این اساس، تحقیق حاضر در پی بررسی این سؤال اساسی است، که آیا منابع جغرافیایی تنش های بین المللی در میان دو کشور ایران و عراق، با عوامل دوازده گانه مدل های پوتیتکای هاگت قابل تطبیق می باشد؟ مطابق یافته های تحقیق، از دوازده عاملی که هاگت به عنوان منابع جغرافیایی تنش زا نام می برد، هفت مورد از آن به وضوح در روابط دو کشور ایران و عراق مشاهده می شود.روش پژوهش: روش به کار رفته در این مقاله، توصیفی ـ تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات نیز در این پژوهش کتابخانه ای و همچنین مراجعه به فصلنامه های تخصصی می باشد.یافته ها: با توجه به مدل ارائه شده هاگت در این مقاله، و معیارهای ژئوپلیتیکی مطرح شده در آن، عوامل ژئوپلیتیکی در ایجاد تنش بین دو کشور ایران و عراق نقش داشته و در نهایت منجر به جنگ بین آنها شده است.نتیجه گیری: عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی نقش غیر قابل انکاری در روابط بین ایران و عراق و جنگ هشت ساله تحمیلی داشتند.

مدل هاگت، ژئوپلیتیک، ایران، عراق.