وحید سنایی - دانشیار، گروه علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
سمیرا چناری - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد،
امین مرادی - دانشجوی دکتری، گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد

مناطق مرزی در هرکشوری دارای ویژگی های خاصی بوده و به طور اساسی با مناطق داخلی کشور تفاوت هایی دارند. مناطق مرزی از نقاط حساس و استراتژیک ایران محسوب به شمار می آیند. وضعیت خاص جغرافیایی استان های مرزی و برخی شرایط اجتماعی-سیاسی دیگر در این استان ها، حکایت از وجود شکاف های عمیق میان این مناطق و دیگر مناطق کشور دارد. روند مرکزگرایی، منجر به بروز نوعی عدم تعادل شده است. ایجاد بازارچه های مرزی یکی از سیاست های دولتمردان برای توسعه ی مناطق مرزی می باشد. به رغم نقش برجسته ی این مراکز در توسعه مبادلات منطقه ای و رونق اقتصاد این مناطق، در مجموع بازارچه ها با توجه به اهداف تعریف شده ، به اهداف مورد نظر نرسیده اند. بازارچه ها هر چند در ایجاد رفاه نسبی برای منطقه تا حدی مفید عمل کرده اند و تغییرات مثبتی را در اقتصاد معیشتی مردم مرزنشین پدید آورده اند، اما مطالعات و بررسی ها نشان میدهد که بازارچه ها در هنجار قانونی خود عمل نمی کنند و از اهداف اولیه خود در بسیاری از موارد فاصله گرفته اند. بنابراین این پژوهش با رویکرد توصیفی-تحلیلی در پی آنست که نقش سیاست گذاری های دولت را در ناکارآمدی بازارچه های مرزی مورد بررسی و نقش نهادهای دولتی و غیردولتی را بر عدم موفقیت بازارچه ها در تحقق اهداف تعیین شده، مورد ارزیابی قرار دهد.

اقتصاد سیاسی، بازارچه ی مرزی، مناطق مرزی