حسن خرقانی - دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی
روح اله سعیدی فاضل - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم اسلامی رضوی

تمدن نوین اسلامی متشکل از واژگانی است که تبیین صحیح مفهوم آن ها، علاوه بر فهم دقیق تر و جامع تر، ابعاد و محدوده موضوع را نیز مشخص نموده و زاویه نگاه را در شکل دهی عالمانه به تمدّن تصحیح مینماید. با عنایت به این موضوع و توجه به ترکیب واژگانی و تفاوت معنایی آنها، مفهوم شناسی »تمدن«، »تمدن اسلامی« و »تمدن نوین اسلامی«، حائز اهمیت است. این مقاله با بهره گیری از روش تحلیلی_توصیفی به بررسی آراء اندیشمندان مختلف پیرامون مفهوم این سه واژه پرداخته و از رهگذر تحلیل این آراء، رویکردهای چهارگانه (انسان محور، فرهنگ محور، جامعه محور و تاریخ محور) در بازشناسی واژه »تمدن« را مورد نقد و بررسی قرار داده و نگاه رهبر معظم انقلاب اسلامی را در این حوزه تبیین می نماید. آنچه از رهگذر آراء و اندیشه های ایشان به دست می آید، ترکیب چهار رویکرد با نگاهی وحیانی است که میتوان از آن تحت عنوان رویکرد پیشرفت مدار یاد کرد. پیشرفت همه جانبه تعریفی است که ایشانز اتمدّن ارائه داده و همراهی آن با اقتضائات زمانی، فرهنگی و سرزمینی را تحت عنوان تمدن نوین اسلامی نامبردار نموده اند.

تمدن، تمدن نوین اسلامی، مقام معظم رهبری