مریم نادری - دانش آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت از دانشگاه الزهرا(س)

هدف این پژوهش بررسی مفهوم انسان و هویت او از منظر دو فیلسوف اسلامی؛ ابن عربی و ملاصدرا ا ست. روش پژوهش روش توصیفی – تحلیلی است. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که در اسلام خاستگاه هویت انسانی ذات باریتعالی است و در نهاد همه انسانها فطرت الهی نهاده شده و سرمایه اولیه برای داشتن هویتی اصیل و ناب در سرشت همه انسانها وجود دارد، حال دیگر به خود انسان بستگی دارد چراکه انسان با آزادی و اختیار خود تعیین میکند که با کمک راهنمایی های پیامبران و امامان، خود را به خدا نزدیک گرداند یا با سرسپردن به تمایلات نفسانی و شیطانی از سرشت اولیه خود روی گرداند و از خداوند دور گردد و به چارپایان نزدیک شود؟ پس انسان در نگرش دینی و قرآنی نه موجودی تماماً دارای هویت پیش ساخته و محکوم سرنوشت و تقدیر جبری و نه موجود تهی، رها و به خود واگذار شده است. متفکران اسلامی همچون ابن عربی و ملاصدرا در معناسازی و هویت بخشی انسان، به اصالت وجود اعتقاد داشتند یعنی ابتدا هستی انسان حاصل شده سپس چگونگی و چیستی و ماهیت او شکل میپ ذیرد. البته اگزیستانسیالیم های غربی نیز هستیگرا بوده و وجود را مقدم بر ماهیت میدانستند بر خلاف سهروردی که اصالت را بر ماهیت ان سانی میدهد و معتقد است چگونگی و چی ستی افراد است که آنها را به وجود انسانی یا حیوانی تبدل میکند.

هویت، انسان، ابن عربی، ملاصدرا.