محمدرضا حاتمی - استادیار و عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

توجه به معنویت و معنویتگرایی موضوعی است که اندیشمندان از رشته ها و ادیان مختلف را به خود مشغول داشته است؛ برخی معنویت را منحصر در امور سطحی میپندارند، در حالی که از منظر آموزه های اسلامی، اگرچه سخن از معنویت منهای زندگی در این جهان بیهوده است اما معنویت، حقیقتی است که انسان را به فراروی از ماده و ظاهر می کشاند و به جهان معنایی ویژه می بخشد. با چنین برداشتی از معنویت، سؤالاتی پیشرو خواهدبود؛ چه تغییراتی باید در فرد رخ دهد تا تحول معنوی صورت گیرد؟ راه و روش صحیح انجام دادن رفتارها در راستای معنوی شدن چیست؟ آنها که معنوی هستند چگونه رفتار می کنند و شاخصه های الگوهای معنوی چیست؟ در اینجا ارزیابی معنوی فرد و یا برشمردن مراحل تحول معنوی، موضوع اصلی نیستند بلکه این پژوهش بیشتر به دنبال معرفی تغییرات مورد نیاز در فرد است تا به تحول معنوی و یا تعالی معنوی ارتقاء یابد. از همین روی مقاله حاضر با پذیرش این دیدگاه نظری که معنویت اسلامی جدای از دین اسلام قابل طرح و بحث نمی باشد، هدف مهمش، معرفی یک طرح و الگوی رفتاری برای تحول معنوی است. بدین منظور، با روش توصیفی-تحلیلی پنج گام عطش معنوی، ارزیابی دینداری و تحول معنوی، تشخیص کشمکشهای معنوی، شناسایی عوامل معنوی و تمرینهای معنوی را در راستای معنوی شدن ارائه مینماید.

معنویت، تحول معنوی، مراحل معنوی، عطش معنوی، تمرین های معنوی.