مصطفی برهانی - عضو هیات علمی پژوهشکده اعجاز قرآن، دانشگاه شهید بهشتی

معنویت در شکل گیری شخصیت انسان و روانشناسی تفکرات، رفتار و کردار آن را نقش اصلی را ایفا می کند. این مقاله با تبیین دیدگاه درونگر قرآن در موضوع شخصیت انسان به بیان تطابق و تمایز تصویر شخصیت "خردمندان" در قرآن کریم با علم بشری می پردازد. قرآن کریم با الفاظ "اولی الالباب"، "اولی الابصار"، "اولی النهی"، "اوتوا العلم" و "ذی حجر" از خردمندان یاد نموده است و ارتباط معنایی این الفاظ با "حکمت"، "تذکر"، "عبرت" را برقرار نموده است و هدف غایی اندیشه را تدبر در قرآن کریم معرفی نموده است و راهکارهایی برای اصلاح و تقویت درونمایه وجودی ارائه کرده است. قرآن کریم همچنین با ایجاد تناظر لفظی به تصویر گذر از اولی الابصار تا اوتو العلم به سیر رشد خرد الهی در عمل تا حکمرانی پرداخته است و غایت سیر خردمندان الهی را آیه های ولایی ترسیم نموده است. در مقابل از منظر علم جدید، این مقاله با جستجوی عبارت "Mastermind" در تیپ های شخصیتی آزمون MBTI یا میرز- بریگز به مقایسه تیپ های INTJ، INFP، INFJ، INTP و ENTP می پردازد و در ادامه به تجزیه ویژگی های مشترک این تیپ های شخصیتی که شامل ویژگی هایی از دانشمندان می باشند، پرداخته می شود. نتایج حاکی از آن است که هر دو عنصر "درونگرایی "(Introversion) و "شهود گرایی "(iNtuition) در نگاه قرآن کریم و علم مشترک می باشد ولی آنچه از جداول ارائه شده استنتاج می گردد غلبه عنصر درون گرایانه در نگاه قرآن کریم و سیطره عنصر شهود گرایانه در نگاه پوزیتیویستی علم می باشد.

معنویت، قرآن کریم، درونگرایی (Introversion) و شهود گرایی (iNtuition)، خردمندان از نگاه قرآن، شخصیت شناسی میرز-بریگز، روانشناسی