حسین بشارتی - عضو هیات علمی موسسه خاک و آب
ناهید صالح راستین - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه تهران
محمدجعفر ملکوتی - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
عزیزالله علیزاده - استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

همزیستی متقابلاً مفید ریشه گیاهان و گروه خاصی از قارچ های خاکزی که همزیستی میکوریزی نام دارد، از مهمترین و رایج ترین نوع همکاری بین گیاهان و میکروارگانیسم ها می باشد . از مهمترین انواع قارچ های میکوریزی، قارچ های میکوریز آربوسکولار (VAM )می باشند که همزیست اجباری ریشه بیش از %80 خانواده های گیاهی هستند . قارچ همزیست با دریافت ترکیبات آلی گیاه میزبان از این همزیستی سود می برد . در مقابل با مکانیسم های مختلف از قبیل افزایش جذب عناصر غذایی (1) ، دفع عناصر سنگین و یونهای سمی (3) ، تولید مواد محرک رشد، برقراری روابط متقابل مثبت با باکتریهای تثبیت کننده نیتروژن (9) و حل کننده های فسفات (6) ، افزایش مقاومت گیاه میزبان به شوری (7) ، خشکی (8) و عوامل بیماریزای گیاهی (4) به بقاء و رشد گیاه میزبان در شرایط نامساعد محیطی کمک می کند . گوگرد فراوانترین، ارزانترین و متداولترین ماده اسیدزا است که استفاده از آن به منظور افزایش قابلیت جذب عناصر غذایی تثبیت شده، اصلاح خاکهای سدیمی، تأمین سولفات مورد نیاز گیاه و مبارزه با برخی از عوامل بیماریزای گیاهی در بسیاری از مناطق دنیا متداول بوده و سابقه دیرینه دارد (5) شرط بهره گیری سریع تر و کامل تر از توان بالقوه گوگرد، حضور باکتری های اکسید کننده این ماده به ویژه تیوباسیلوس ها در خاک می باشد . گوگرد به علت داشتن خاصیت قارچ کشی ممکن است با اثرات سوء بر قارچ های میکوریز آربوسکولار نقش مفید آنها در گیاه میزبان را کاهش داده و یا از بین ببرد . از طرفی این احتمال وجود دارد که گوگرد با اکسید شدن، تولید اسید و بهبود شرایط ریزوسفر در خاک های آهکی، به استقرار قارچ های میکوریز در ریشه و تشدید اثرات مفید آنها در گیاه میزبان کمک کند .