محمدرضا صوفی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
نجمه اکبری جور - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی

در این مقاله به منظور بررسی نمادین، مقام و موقعیت ماه در میان مردم ایران زمین از دیرباز و بازتاب اسطوره ای آن در اندیشه ی مولانا است که با روش کتابخانه ای نگاشته شده است. سعی شده که پس از استخراج کاربردهای گوناگون ماه در غزلیات و مثنوی مولانا، همچنین کاربردهای نمادین ماه در اسطوره ها با استفاده از روش تحلیل محتوا به طبقه بندی، توصیف و بازتاب معانی نماد گونۀ ماه به صورت های مختلف و تاثیر کاربرد آن در اندیشه مولانا پرداخته شود. یکی از نتایج مهم این بررسی این است که نمادها بر آموزه های دینی، فرهنگی و اساطیری نقشی بنیادین دارد و در مفاهیم ویژه ای که مولانا در این زمینه از آنها ارائه می کند، نقش و تاثیر فوق العاده ای گذشته است؛ بنابراین، برخی از برداشتهای مولانا از کاربرد واژه ماه، کاملاً ابداعی و نتیجۀ تراوشات ذهنی اوست و برخی دیگر در سنت های فرهنگی ریشه دارد. بنابراین شکل گیری مفاهیم نمادنی ماه از یک سو از جهان بینی خاص مولانا و برداشت های شخصی و ابداعات او سرچشمه می گیرد و از سوی دیگر برگرفته از آشنایی او با مفاهیم، ادبیات، اندیشه های کهن و اسطوره ای ایران زمین است.

نماد در غزلیات و مثنوی، نماد و اسطوره، ماه در غزلیات و مثنوی، ماه و اسطوره، انسان و نماد