جمشید روستا - استادیار گروه تاریخ دانشگاه شهید باهنر کرمان
مهدیه محمودآبادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شیراز

هجوم مغول به ایران در سال ۶۱۶ هـ .ق موجب تخریب بسیاری از مراکز و مؤسسات علمی و فرهنگی این سرزمین گردید؛ اما پس از یک دوره فترت فرهنگی، دوباره برخی از شعب علوم، همزمان با حاکمیت ایلخانان مغول و به همت اندیشمندان ایرانی، شکوفا شدند در همین راستا، نوشتار حاضر با کاربست روشی تحلیل بر آن است تا در گام نخست وضعیت دو علم نجوم و ریاضیات و عملکرد دانشمندان این علوم در عصر ایلخانی را مورد واکاوی قرار داده و در گام دوم به تبیین جایگاه و پایگاه این دانشمندان و آثار آنان در نزد ایلخانان مغول بپردازد؛ بنابراین، پرسش اصلی نوشتار حاضر عبارت است از اینکه: همزمان با حاکمیت ایلخانان بزرگ (۷۳۶-۶۵۶ هـ.ق ، دو علم نجوم و ریاضیات، چه وضعیتی داشته و منجمان و ریاضی دانان، از چه جایگاهی در نزد ایلخانان، برخوردار بودند؟ یا توجه به اینکه نجوم از سلسله علوم مورد عنایت مغولان بود، در نتیجه، منجمان از علاقۀ ایلخانان مغول به احکام نجوم، جهت پیشرفت آن بهره برداری کردند. از همین رو ریاضیات نیز در سایۀ وابستگی به علم نجوم، خیلی زود رو به ترقی نهاد.

علم، نجوم، ریاضیات، مغول، ایلخانان