صادق افضلی نیا - ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس
علی رضا ضیایی - مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس

در این تحقیق، اثر روش‎‌های خاک‌ورزی حفاظتی و آبیاری بر خصوصیات خاک، عملکرد پنبه و کارایی مصرف آب در تناوب گندم-پنبه در قالب طرح آزمایشی اسپلیت پلات بررسی شد. فاکتور اصلی روش آبیاری شامل آبیاری سطحی، قطره‌ای نواری و بارانی بود. روش‌های خاک‌ورزی شامل بی‌خاک‌ورزی، کم‌خاک‌ورزی و خاک‌ورزی مرسوم نیز به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که روش خاک‌ورزی اثر معنی‌داری بر عملکرد پنبه نداشت، در حالی‌که عملکرد پنبه تحت تأثیر معنی‌دار روش آبیاری قرار گرفت (p˂0.05). روش‌های آبیاری قطره‌ای نواری و بارانی در مقایسه با آبیاری سطحی مصرف آب را به‌ترتیب 51 و 28 درصد کاهش دادند. آبیاری قطره‌ای نواری بیشترین مقدار کارایی مصرف آب (324/0 کیلوگرم بر متر مکعب) را داشت و کمترین مقدار کارایی مصرف آب (146/0 کیلوگرم بر متر مکعب) مربوط به آبیاری سطحی بود. همچنین، نتایج نشان داد که روش‌های خاک‌ورزی و آبیاری اثر معنی‌داری بر جرم مخصوص ظاهری و نفوذپذیری خاک داشتند، به‌طوری‌که آبیاری قطره‌ای نواری و خاک‌ورزی مرسوم بیشترین نفوذپذیری خاک را داشتند و بیشترین جرم مخصوص ظاهری خاک مربوط به آبیاری قطره‌ای نواری و کم‌خاک‌ورزی بود.

پنبه, جرم مخصوص ظاهری خاک, نفوذپذیری خاک, مصرف آب