احمد امیری خراسانی - استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
عبد الحمید احسانی - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

اینکه چه شاخصه‌هایی از اندیشه‌های یک شاعر یا نویسنده را می‌توان در ردیف مؤلفه‌های پایانی آورد، از مهم‌ترین وظایف ادبیات پایداری محسوب می‌شود. ادبیات پایداری – که شاخه‌ای از ادبیات متعهد به شمار می‌آید – در ادب فارسی ریشه‌ای دیرینه دارد و شاعران و نویسندگان متعددی به این مسئله پرداخته‌اند. علامه اقبال لاهوری از اندیشمندان مسلمان و پارسی گوی هند است که دارای اندیشه‌های پایداری بسیار رفیعی است و در عظمت شخصیت و جایگاه شعری وی همین نقل کافی است که به قول ملک‌الشعرای بهار «قرن حاضر باید به نام نامی وی مزین کرد». در پژوهش پیش رو، پس از ارائه تعاریفی کلی پیرامون ادبیات مقاومت نیز معرفی اجمالی شخصیت و افکار علامه اقبال لاهوری، ضمن برشمردن مؤلفه‌های پایداری و ارائه تصویری روشن از این شاخصه ها، به استخراج شاهد مثال‌هایی از اشعار فارسی این شاعر گرانقدر مبادرت ورزیده شده است. در نهایت این نتیجه کلی حاصل می‌آید که جهان وطنی اسلامی، ویژگی بارز شعر و اندیشۀ علامه اقبال لاهوری است که اعتقاد راسخ وی به خداوند و دین اسلام سرچشمه می‌گیرد.

ادبیات مقاومت، علامه اقبال لاهوری، مؤلفه‌های پایداری