جواد خلجی - دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم زمین
ناصر حافظی مقدس - دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم زمین
غلامرضا لشکری پور - دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم زمین

مدیریت پسماندهای ویژه اهمیت فوق العاده ای دارد و همواره از دغدغه های زیست محیطی کشورهای پیشرفته و در حال توسعه محسوب می شود. تعیین محل دفن پسماند های ویژه به عنوان یکی از مراحل مدیریت پسماند محسوب می شود که حساسیت زیادی دارد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی پهنه های مستعد جهت دفن پسماندهای ویژه استان چهارمحال و بختیاری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل تحلیل سلسله مراتبی (GIS) و به منظور ارائه راهکارهای بهینه در مکان یابی اجرا شده است. در این تحقیق ابتدا معیارها و محدودیت های زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی تعیین شد سپس لایه های اطلاعاتی این معیارها در محیط (GIS) آماده شد. یک سری از این لایه ها به عنوان معیارهای رده بندی و بعضی از آن ها نیز با تعیین حریم مناسب به عنوان معیار حذفی در نظر گرفته شد. معیارهای رده بندی برای مقایسۀ زوجی با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) آماده شدند و اهمیت معیارها نسبت به هم در نرم افزار Expert choice اعمال شد. با انجام مقایسۀ زوجی وزن نسبی معیارها و زیر معیارها تعیین شد پس ازمحاسبه وزن نهایی و وزن نرمال شده، نقشه معیارها (لایه های اطلاعاتی) براساس وزن نرمال شده در محیط GIS کلاسه بندی شد.سرانجام با تلفیق نقشه ها و اعمال نقشه معیارهای حذفی نقشۀ نهایی استخراج شد نقشه استعداد داری منطقه برای دفن پسماند ویژه تهیه شد که در آن با توجه به امتیاز نهایی لایه ها، منطقه به چهار کلاس مناسب، نسبتاً مناسب، نسبتاً نامناسب و نامناسب طبقه بندی شده است.

پسماند ویژه، GIS، Expert choice، چهارمحال و بختیاری