حسین شمس آبادی - دانشگاه حکیم سبزواری

مساله ترجمه متون نمایشی، در میان منتقدین،کمتر مورد بررسی و موشکافی قرار گرفته است. برای نمونه در این که در ترجمه این متون، چه راهکارهایی کاربرد بیشتری دارد، چیز بسیاری نمیدانیم. تفاوت ساختارهای نحوی زبان­ها سبب میشود که پس از گزینش برابر مناسب و نزدیک واژه، معیارها و پیمانه­های مشخصی در انتقال این ساختارها وجود نداشته باشد. گاهی ساختار زبان مبدا با توجه به کاربرد درست آن در زبان مقصد، درست آرایش داده نمیشود؛ مانند اشتباه در زمان فعل (مانند ترجمه فعل ماضی ساده به جای استمرار و مضارع و...)، اشتباه در ترجمه جمله خبری به جای انشایی و.... از آنجا که ساختارهای دو زبان مبدا و مقصد با هم متفاوتند، طبیعی است که ترجمه نیز باید بر پایه ساختار زبان مقصد باشد. از سوی دیگر، توجه به سبک و رسایی نگارش جمله زبان مبدا، یکی از محدودیتهای مترجم در گزینش جمله برابر به شمار میرود، مانند تفاوتی که میتواند میان نگارش یک متن تاریخی و یا یک متن عاشقانه و خودمانی باشد. این مقاله در پی نشان دادن راهکارهای مترجم در ترجمه متون نمایشی است و  نکتههای مورد توجه در ترجمه نمایشنامه را در بخش ۱-ساختار (ارزش پیامی ساختار زبان مبدا، ترجمه ساختار به ساختار، بینامتنیت و اشتباه در درک معنا)؛ ۲-بافتار (انسجام متنی و عوامل حاکم بر آن، نشانههای سجاوندی، عوامل تاثیرگذار بر معنا)؛ ۳- گونه­های زبانی (تفاوت سبک و یا شیوه بیان) بررسی کرده و نمونههای آن را در چهار نمایشنامه گزینشی مورد واکاوی قرار میدهد و در پایان ترجمه پیشنهادی خود را در برابر هر یک از جملههای نمایشی بیان میکند. نتایج بررسی، نشان دهنده وجود روشهای گوناگونی در ترجمه متون نمایشی است که برای نمونه، توجه به ساخت و بافت و سبک جمله و... ترجمه را از گزینش زبان اشتباه رهایی میبخشد.

ترجمه, نمایشنامه, ویژگیها, ساختار, بافتار, گونه های زبانی, برابرها