علی اصغر ترکاشوند - دانشجوی دکتری فلسفه اسلامی دانشگا ه آزاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ری
عباس گوهری - دکترای فلسفه و کلام اسلامی، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران

در حوزه معرفت شناس ی فلسفی، علوم و ادراکات، یا حقیقی هستند یا اعتباری. در تعریف فلسفی، ادراکات حقیقی، از حقایقخارجی حکایت می کنند که برآیند فعل و انفعالات میان مادّه خارجی با حواس انسان هستند، درصورتیکه ادراکات اعتباریاز خارج حکایت نمی کنند، بلکه مقام این نوع ادراکات، مقام فرض، آفرینش، قرارداد و جعل است. درواقع، ادراکات اعتباریافکار مابین طبیعت انسانی و خواص و آثار تکوینی هستند. نظری ه ادراکات اعتباری برای اولین مرتبه توسط علامه طباطباییمطرح شد و از ابتکارات مبتنی بر رئالیسم تعاملی است، طبق این نظریه، دریافت ما در تعام ل با واقعیت تصحیح می شود وتکامل می یابد. طرح ادراکات اعتباری نتیجه مواجهة علامه با مسئله تکثّر ادراکات است که بر اساس آن، ادراکات انسان تکثیرمی یابد و به تبع آن، ماهیت گزاره های اخلاقی تبیین می شود. طبق این فرض، استدلال علامه برای اعتباری بودن حُسن وقبح و نفوذ احساسات در اعتباریات ، ناخودآگاه به نسبی تگرایی هنجاری منجر می شود. در این پژوهش بر آنیم تا این مبحثرا از جنبه مهم و درعین حال مغفول دیدگاه علامه طباطبایی در زمینه ادراکات اعتباری و به ویژه گزاره های اخلاقی، موردبحث و بررسی قرار دهیم. ضمن اینکه علامه طباطبایی در برخی از منابع، نظریه نسبیت گرایی اخلاقی را فاقد اعتبار می داند.در مقاله حاضر با روش اسنادی به دنبال بررسی کارکردها و پیامدهای دیدگاه علامه طباطبایی در اخلاق از منظر ادراکاتاعتباری هستیم.

ادراکات اعتباری، مطلق یا نسبی گرایی اخلاقی، علامه طباطبایی، ادراکات، حسن و قبح