محمدرضا اسدی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور بین الملل عسلویه
مهدی اخترکاوان - عضو هیات علمی دانشگاه قم دکترای معماری از دانشگاه علم و صنعت ایران

باتوجه به گسترش روستاها و شرایط حاکم بر آن عوامل اقلیمی از این قاعده در شكل گیری بافت و مسكن روستایی مستثنی نميباشد. بافت کالبدی روستاها علاوه بر دخالت مستقیم افراد، از عوامل محیطی و طبیعی نیز تاثیر پذیر است. به نحوی که عوامل اقلیمینقش تعیین کننده ای در نوع بافت و شكل کلی مسكن های روستایی دارد. از بین تمامی این عوامل طبیعي و محیطي، آب و هواموثرترین نقش را بر شكل مسكن روستایی ایفا می كند.عواملی مانند بارش و رطوبت، باد، تابش نور و دما، جزء عناصری هستند کهمعماری و بافت روستاها نیز متناسب با آنها شكل گرفته اند. این مقاله به بررسي ویژگي های معماری برخي الگوهای مسكنروستایی در روستای توجردی می پردازد. نتایج بررسی ها نشان می دهد موقعیت و ویژگی های جغرافیای- اقلیمي نقش تعیين کننده ای در بافت و سیمای مسكن روستایی داشته و نحوه شكل گیری فضاها، کارکرد خانه های روستایی و نوع مصالحی که درساخت و ساز بكار می رود با سنت های بومی و شناخت مردم از فنون تولید مصالح و بكارگیری الگوهای کارا در معماری بناهایمسكونی متداوم و پایدار بوده است. منابع در اختیار بشر، هر چند قابل توجه، تمام شدنی و بخش عمده آن ها غیرقابل جایگزینیاست. در ایران معماری مناطق سرد و کوهستانی یكی از بارزترین و مشخص ترین نمودهای تاثیر اقلیم بر فرم و کالبد اصلی روستاهااست، طراحی اقلیمی و مبتنی بر اقلیم علاوه بر تاثیر بر بافت معمای می تواند با بكارگیری انرژی های تجدید شونده مصرف انرژی راتا حد قابل ملاحظه ای کاهش دهد و نیاز به تجهیزات گرمایشی و سرمایشی را به حداقل ممكن برسانند. در این مقاله روستایتوجردی به عنوان نمونه ای منحصر به فرد از این اقلیم (سرد ونیمه کوهستانی) انتخاب نموده ایم و سعی در بررسي تاثیر اقلیم وعناصر معماری طبیعی در تمام بافت روستا شده است. این تحقیق از نوع پژوهشی وکاربردی می باشد که به روش میدانی با استنادبه منابع و اسناد مرتبط و موجود انجام گرفته است و به معرفی اقليیم سرد و کوهستانی، شاخصه های اقلیمی شناسایی شده،شگردهای معماری بكار رفته برای همسازی با محیط پرداخته ایم.

مسکن روستایی، اقلیم، مصالح بومی، باقت روستا،عوامل اقلیمی